Kombuispraat

Als Theo nu toch aan het beantwoorden slaat van Mart zijn vragen kan hij misschien meteen ook een paar vragen van mij beantwoorden.
1. Wie controleerde alle vervoersbewijzen van die 1000 of 1200 dekpassagiers die het schip op stormden om een geschikte plaats te zoeken.
2. Waar was dat allemandseindje voor, waar Mart het over heeft? Of was dat soms om het zeil bij elkaar te houden i.v.m. de broodnodige privacy?

groeten
Evert Sikkema

Die waren aan de wal al gecontroleerd, Evert. Belangrijker was de hoeveelheid bagage die ze bij zich hadden. Die was gebonden aan een maximum, maar sommigen namen hele partijen handelswaar mee en daar moest extra voor worden betaald. Na vertrek ging de tweede stuurman gewapend met een meetlat en een bonboek op zoek naar de eigenaars van al die spullen. Vaak wist niemand dan van niks en pas als hij dreigde de hele handel overboord te donderen, kwam er iemand naar voren. Dan was het meten en bijbetalen.
Mart, er waren plenty van die toiletten met stijgbeugels, maar waarschijnlijk nooit genoeg. Waarom ze juist die gasflessen uitkozen, is me altijd een raadsel geweest.
Evert, schei in hemelsnaam uit over dat allemansend; daar is al genoeg over geouwehoerd...
NEGEN PAGINA's lang! Zie HIER.
Een allemansend is gewoon een belleneindje en verder helemaal niks.

Nou, zeg, dat ik dat over het hoofd heb gezien dat geouwehoer over dat kleine stukkie touw.

groeten
Evert Sikkema

ook op de "AMSTELPARK" 1955, als we op rede lagen te lossen in de P.G., werden onder toezicht van bootsman Kooring, op het achterschip buitenboord hangende schijt bakken op gehangen, met zeiltjes, zonder dames of allemands end. ik dacht dat we daar om het achterschip "poop" noemde?
groetjes gerard

Gerard, je zal het niet geloven, maar 200 jaar terug zat die ,,poop" onder de bak, voorop dus...

Hebben we het al niet eerder gehad over de herkomst van het woord "poop" en "poopdeck".
Dat heeft helemaal niets te maken met het Nederlandse woord "poepen" als synoniem van "schijten".
Het Engelse poop is afkomstig van het Franse poupe - achtersteven.
Het Franse poupe is afkomstig van het Latijnse puppis dat niet alleen achtersteven betekent, maar ook simpelweg achterste oftewel kont.
En hoe noemen wij de achtersteven van een schip? Precies: de kont, waarbij we over het algemeen geen enkele associatie hebben met schijten, maar wel met een achterste, een mooie kont, een brede kont, een stevige kont.
De Fransen spreken van: "avoir le vent en poupe" - de wind in de zeilen hebben.
Ook in het Spaans spreekt men van "popa" - achtersteven

Maar we zijn er nog niet. Er zijn ook geleerden die zeggen dat het Engelse "poop" afkomstig is van het Latijnse pupa , wat "pop" betekent. Dit zou dan weer verband houden met het Mariabeeld dat op Spaanse en Portugese schepen vaak op het achterschip stond en daar zou het groeten naar het achterschip bij het aan boord komen dat op marineschepen gebruikelijk is dan weer van afkomstig zijn. Nu groet men de vlag, maar vroeger zou men het Mariabeeld hebben gegroet en een kruis hebben geslagen.
Dit lijkt me te ver gezocht omdat het Spaanse- noch het Portugese woord voor "pop" zelfs maar in de buurt komen van "pupa".
Spaans: muñeca
Portugees: boneca

Blijft over het Latijnse puppis is achtersteven, achterschip, achterste, kont.

Gerard heeft gelijk: schijten deed men voorop. Dat had als voordeel dat zelfs bij licht stampend schip al snel de billen werden gewassen. Een bidet avant la lettre, zeg maar. Voorop, dus. En wat zegt men in het Engels als men aankondigt naar de plee te gaan? Exact: Going to the head.

The use of the term "head" to refer to a ship's toilet dates to at least as early as 1708, when Woodes Rogers (English privateer and Governor of the Bahamas) used the word in his book, A Cruising Voyage Around the World. Another early usage is in Tobias Smollett's novel of travel and adventure, Roderick Random, published in 1748. "Head" in a nautical sense referring to the bow or fore part of a ship dates to 1485. The ship's toilet was typically placed at the head of the ship near the base of the bowsprit, where splashing water served to naturally clean the toilet area.

Taal is hartstikke leuk en interessant, maar ik dacht dat we zo wel ver genoeg waren afgedwaald van het topic KPM, of niet soms?

Theo, nog één keer dan, maar wel heel iets anders.
Terug naar de foto op de vorige pagina, waarmee de discussie begonnen is.
Op die foto is mooi te zien hoe het ontschepen op een rede ging, van (ik denk in dit geval) hutpassagiers. In het lange bootje zitten allemaal mensen in witte kleding (tropenpakken?) en op de kant staat een hele rij taxi's of particuliere T-fordjes te wachten, bij het wachthuisje, zoals je die hier vroeger ook vond bij de veerdiensten naar de Waddeneilenden of voor het voltooien van de Deltawerken op de Zeeuwse eilanden.
En in de kleinere bootjes zitten wellicht "scharrelaars" die probeerden op het schip een leeg verfblik, een paar planken of een oud stuk touw te bemachtigen.

groeten
Evert Sikkema

De Bontekoe van 1922 vormt al jaren (als zwart wit foto) mijn bureaublad. Nu heb ik het schip dan eindelijk eens geschilderd.
Gebouwd dus in 1922 bij J en K Smits in Kinderdijk, met een lengte van 121,40 meter, 15,06 meter breed en een holte van 8,13 meter.
Het schip heeft de 2e wereldoorlog overleefd. In 1947 kwam er Amsterdam achterop te staan in plaats van Batavia.
Kort na de oorlog was de Bontekoe, samen met de Both en de Van Oudshoorn betrokken bij een boycot van havenarbeiders in Brisbane bij het bunkeren van kolen. Via via waren er in de stad partijen hout opgekocht, waarmee de ketels opgestookt konden worden om buitengaats te geraken om zo de boycot te "ontvluchten". Buitengaats lag de Stagen met een grote voorraad bunkerkolen.
Er moest buitengaats 3 dagen heel hard gewerkt worden om voldoende kolen over te nemen van de Stagen om Batavia te kunnen bereiken.
Eind december 1959 kwam de Bontekoe aan bij de sloopwerf in Hong Kong.

Misschien weten anderen hier nog verhalen aan toe te voegen.

groeten
Evert Sikkema

Evert, in het tweede deel van het boek "De Nederlandse Koopvaardijvloot in de Tweede Wereldoorlog", van de auteur L.L. von Münching, in hoofdstuk 10 (De operaties van de KPM vanuit Australië na maart 1942) valt er meer te lezen over de rol van de Bontekoe in de operaties (troepentransporten) naar Milne Bay en Port Moresby.

Ik heb het gelezen, Frank.

groeten
Evert Sikkema