Radiohutten en wat er zo bij hoorde

[Hans van den Toorn]

Zout op de isolatoren .....
mvg
Bob

Ja en dan in combinatie met zo'n fijne Marconi Oceanspan IV.
Het kreng bleef trippen.


73

[louis holleman]

Kijk, heel interessant allemaal. In de jaren 70 (73, 74 om precies te zijn) draaide ik met door Philips gebouwde A3J/FSK zenders in NAM-container-2, Ferry weet er wel van. Die dingen draaiden 24/u per dag steady op een TOR verbinding in de 3 MHz. Output was 300W pep, en volgens de SWR meter die ik eraan hing ketste er 275W van terug. Ofwel de arme eindbuisjes stonden 575 W te dissiperen waar ze niet echt voor berekend waren. Elk jaar een nieuw setje erin dus. Hoe dan ook, met wat moed beleid en trouw werkte het kanaal nog wel, hoewel we meer met TOR in de 4 MHz deden met PCH.
Lukas Beumer, niet onbekend in RH kringen en tevens bekend staand als de Wizard of Osdorp, kon er niks beters uitgepeuterd krijgen. Dat was wel op een draadantennetje wat we maar zo goed als mogelijk de lucht in hesen. Had je op tankers een probleem, op booreilanden was dat nog maal 10. Hoho, hier geen antenne want daar moet de kraan kunnen komen
Naderhand met de BEB container draaiden we op 1925 kHz, met 6 m staafantennes plus een verlengspoel onderin, op 400 W pep zenders en konden de SWR redelijk binnen de grenzen krijgen (minder dan 1.5 op 1). Dat werkte zelfs met 20W output nog prima over een slordige 150-200 nm. Feed was overigens berekend op 50 ohm coax.
Ik herinner me een NDB zender die op 366 kHz werkte en via een coax plus tuner naar een stuk draad ging wat tussen een poot en het helidek gespannen was. Hing horizontaal ter hoogte van het staal van de bak, aan de noordzijde van de rig. KLM heli's gaven op bij 10-15 mijl steady ADF te krijgen, de zender douwde er 50W uit en moest daarmee makkelijk 40 mijl halen. KLM vloog vanaf het zuiden, dat zal ongetwijfeld invloed hebben gehad. De antenne vertikaal de lucht inschieten was er gewoon niet bij, je moest maar wat regelen om überhaupt een "antenne" te kunnen hangen
Een duitse BEB radiotechnikus (nou ja....) bedacht ooit dat er mooi een antenne van de container direkt naar de top van de derrick (boortoren) kon lopen. "Sie sollen dass mall schaffen, herrn Hollemann" Ja ikke niet dus en niemand anders ook niet want dat gaat gewoon niet werken. "Ach so???" Herrn Apfelstrudel, hebt u al eens bedacht hoe ze met materiaal daar ter plekke via de kraan moeten kunnen komen? Ik wil 'm best ophangen hoor, maar elke keer dat ie kapot wordt getrokken mag JIJ terugkomen om het te repareren. Ging ie eerst nog ff naar de Amerikaanse toolpusher (grote baas) aan boord, die zei heel simpel "No can do. I'm not even willing to assist you with it" en vervolgens haalde Herrn Apfelstrudel maar bakzeil

[Bob R.I.P.]

Kijk, heel interessant allemaal. In de jaren 70 (73, 74 om precies te zijn) draaide ik met door Philips gebouwde A3J/FSK zenders in NAM-container-2, Ferry weet er wel van. Die dingen draaiden 24/u per dag steady op een TOR verbinding in de 3 MHz. Output was 300W pep, en volgens de SWR meter die ik eraan hing ketste er 275W van terug. Ofwel de arme eindbuisjes stonden 575 W te dissiperen waar ze niet echt voor berekend waren. Elk jaar een nieuw setje erin dus. Hoe dan ook, met wat moed beleid en trouw werkte het kanaal nog wel, hoewel we meer met TOR in de 4 MHz deden met PCH.

Hallo Louis,
Wat dacht je van een spijker van 100 meter, waarop ongeveer 1200 watt 100 kHz komt. Een paar verlengspoelen en condensatoren heb je dan wel nodig. We deden minder dan een jaar met een setje (36) buizen. Dan kwam er om de 20 seconden nog eens 3 zenders bij. Het knerpte af en toe. Het was niet aan te bevelen om het prikkeldraad om de mast aan te raken, zolang het niet geaard was.

mvg
Bob

mvg
Bob

[ferryvaneeuwen]

Je moet inderdaad veel koperdraad meebrengen om zo'n korte antenne - 3 procent van de golflengte - in afstemming te brengen. De efficiency van een dergelijke antenne is zeer laag. Om het bereik van 300 mijl te halen moet er flink wat vermogen op de antenne gedrukt worden. Kennelijk was 1200 Watt voldoende. De Q-factor van deze antenne met een extreem lage stralingsweerstand is zeer hoog dus de kans op vuurwerk maximaal! Je sprak van 36 buizen. Waren dat die 807's?

Ik herinner me nog een hoop gedoe over het opzettelijk ontregelen van de Decca chains om te voorkomen dat de vrij in de winkel verkochte Decca-ontvangers zouden werken. Dat was toch wel een beetje linke zaak om die jachtjes zo van de wijs te brengen wat hun positie betrof. Dat was jij toch niet........

Ferry

[louis holleman]

Ik herinner me nog een hoop gedoe over het opzettelijk ontregelen van de Decca chains om te voorkomen dat de vrij in de winkel verkochte Decca-ontvangers zouden werken. Dat was toch wel een beetje linke zaak om die jachtjes zo van de wijs te brengen wat hun positie betrof.

Ik heb begin jaren 90 nog met mijn Decca in Zeeuwse wateren rondgetoerd, Willemsdorp en naderhand Oosterschelde. Had voor de grap de ingang van Willemsdorp als waypoint in het ding gezet en op het moment dat we stuurboord uit gingen (met zicht 10 mijl of meer) begon het kassie te fluiten Thuis ook enkele malen de positie gechecked op diverse chains, kwam meestal wel ruim binnen 0,5 mijl uit, in elk geval op de Frisian chain. En dat thuis is behoorlijk binnenlands. Dat was overigens een Decca die direkt in geografische coordinaten uitlas. Tja, nu zijn die kassies geen stuiver meer waard Het witte kunststof paaltje van 40cm (de antenne) heb ik ook nog als relikwie rondliggen

[Bob R.I.P.]

Je sprak van 36 buizen. Waren dat die 807's?

Ik herinner me nog een hoop gedoe over het opzettelijk ontregelen van de Decca chains om te voorkomen dat de vrij in de winkel verkochte Decca-ontvangers zouden werken. Dat was toch wel een beetje linke zaak om die jachtjes zo van de wijs te brengen wat hun positie betrof. Dat was jij toch niet........

Ferry

Hallo Ferry,

Het waren inderdaad 807 buizen.6 stuks per PA. 6 Pa's per zender, en voor de eigen kleur nog een setje van 6 PA's in reserve.

Ik geloof dat het beter is dat ik over de ontregeling van de Decca chains maar beter niets kan zeggen. Ik heb er niets mee te maken gehad, in die tijd stapte ik net over van RH naar INA. Laat ik dit er van zeggen. Het heeft gerookt.

mvg
Bob

[ferryvaneeuwen]

Ik vond het vreemd dat er 807 buizen met een output van hooguit 60 - 75 Watt werden toegepast vandaar de vraag. De 807 was geliefd bij zendamateurs omdat deze meestal dumpbuizen weinig kostten. Dat getal 6 per PA klopt wel want je kan er hooguit 6 van parallel schakelen. Zelf heb ik nog een zender gefabriceerd met een 6L6 als oscillatortrap, 807 als tussenversterker en een 813 als eindtrap. De 813 evenals de 807 zijn bundeltetrodes. De 813 zou je eerder verwachten in zo'n Decca chain zender. Het ding heeft een dissipatie van 125 Watt en met 2 stuks kun je een kilowatt op CW en AM halen. Ze keken zeker erg naar de economics. De 6L6 had dacht ik dezelfde specs als de 807 maar werden niet toegepast als eindtrap omdat er dikwijls overslag plaats vond tussen de pennen op de buisvoet waar ook de anode in zat. De 807 had een anode topaansluiting en dat verdroeg prima hoge spanningen.

Weet je trouwens nog hoeveel antennestroom er in de voet van die 100 meter spijker liep?

De Engelsen hebben hun systemen altijd gemonopoliseerd dit in tegenstelling tot de Amerikanen die bijvoorbeeld hun plaatsbepalingssystemen zoals Loran A en C en later GPS ter beschikking van een ieder stelde. Consol was moeilijk te gelde te maken omdat het een Duitse vinding bedoeld voor de Luftwaffe genaamd Sonne was. Het was een 'bombing system', net als GPS nu in feite ook is. Al puntjes en streepjes tellend kwam je vanzelf in London uit. Die arme stuurmansleerlingen moesten voor hun journaal Consol doen en kwam dan bij mij de puntjes en streepjes tellen......

Ferry

[Bob R.I.P.]

Hallo Ferry,
De 807 was bij ons geen dumpbuis. De laatste series kwamen uit India en ik meen dat ze ongeveer een 10 gulden per stuk kostten. Een duur geintje als je een stuk op 40 buizen tijdens periodiek onderhoud verving. Mijn baas wilde dat ik wat langer met de buizen deed. Toen ik hem voorstelde dat hij de nachtwacht moest doen was het gauw over. Een flinke bui regen met een stel zwakke zendbuizen stond garant voor alarm.
Ik zou niet meer zeker weten wat de antennestroom was. Ik meen in de buurt van de 15 ampere.
mvg
Bob

[ferryvaneeuwen]

Bob,

De vier Decca zenders hadden naar ik aanneem een duty cycle van 100 procent, dus continue sleutel neer zeg maar. Dat is vragen om problemen....... Met morse en andere uitzendingen hebben je een veel lagere duty cycle en gaan de buizen veel langer mee. Ik heb lampen in huis die al meer dan 14 jaar meegaan maar die gaan telkens maar even aan. Andere lampen in de woonkamer sneuvelen al gauw.

Eigenlijk moet een zender met een 100 procent duty cycle daarop ontworpen worden en bijvoorbeeld oversized zendbuizen gebruiken die nauwelijks warm worden bij continue bedrijf. Die hebben dan bijna het eeuwige leven. Het kost wat meer maar je hebt dan niet meer het repetitief buizen wisselen en dat is op de duur stukker goedkoper.

Ferry

[Bob R.I.P.]

Deze zenders waren al voor de koude oorlog ontworpen. De oorspronkelijk plaats voor 9B was Duitsland om een highway voor de vliegtuigen naar Berlijn te maken. Na de koude oorlog is de Groene Slaaf naar Heiloo gekomen. In die tijd waren de buizen uiteraard veel goedkoper en de salarissen voor de Engelsen heel erg laag. Arbeidstijd telde gewoon niet mee.
Hierna kwamen de transistorzenders. Heel betrouwbaar. Net zo als de rest van de apparatuur, waardoor de stations niet meer bemand hoefden te worden. Dit was begin jaren 70. Eind jaren 80 kwam er weer een nieuwe generatie, de laatste. De stations met buizenapparatuur, 9B, werden totaal vervangen, op 2E bleven de zenders van de jaren 70 staan. De bay's (waar het signaal en de timing werd opgewekt) werden wel vervangen. Dit heeft tot 2000 gedraaid en toen ging de knop om omdat GPS nog betrouwbaarder was.
mvg
Bob