Dekwinches tijdens vorst

Een gezellig, leuk en informatief Scheepvaartforum
Jos Komen (R.I.P)

Dekwinches tijdens vorst

Bericht door Jos Komen (R.I.P) »

Op het topic Wonen in Warffum heeft Koert Brouwer het over dekwinches tijdens vorst.
Lijkt me toch wel de moeite waard om daar een nieuw topic over te beginnen. :)

Op tankers hadden we vroeger stoomwinches en als het begon te vriezen moesten die constant blijven draaien onder stoom, want anders zou de hele handel kapotvriezen.
Uiteraard was dit de taak van de zevende machinist om regelmatig naar de bak te lopen om ze even voluit in zijn vrij te laten draaien zodat ze er weer even tegenkonden. :)
Maar als het vriest is het wel héél erg koud aan dek als je vaart en ook nog eens wind op de kop hebt en het dan ook nog eens spekglad is aan dek. :wink:
Als je dan een wtk op zijn plaatschoenen en slechts gekleed in zijn overalletje en het zwarte jekkie voor algemeen gebruik van de wtk’s als ze in de kou aan dek moeten vanaf de brug onhandig aan dek ziet scharrelen en ook steeds met die zaklamp naar de brug loopt te schijnen, dan komt er toch een stukje collegialiteit om de hoek kijken. :)
Laat maar zitten meester, dit doen wij straks wel voor je.
Ik kom daarna natuurlijk straks wel een slaapmutsje bij je pakken. :)
Als je dan op de bak kwam en de winches draaiden niet meer, dan moest er meteen ingegrepen worden.
Hoe dit nu precies in zijn werk ging weet ik niet precies meer, maar er moesten aftapkraantjes opengezet worden tot de stoom weer begon te sissen en dan weer een afsluitertje opendraaien om weer stoom op de winches te zetten.
Het is me in ieder geval altijd gelukt om ze weer draaiende te houden. :)
Dit kostte ze beneden altijd een aantal klappies, maar werd dan weer goedgemaakt omdat het koelwater lekker koud was.
All he best
Jos

Theo Horsten (R.I.P.)

Re: Dekwinches tijdens vorst

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

Mijn god... Ik word alleen bij het lezen van "dekwiches in de winter" alweer akelig. Tot we bij Wagenborg gezegend werden met hydraulische winches - lagedruk winches met dikke leiding van Brattvaag - was dat een doffe ellende. Had je motorwinches met liggende Deutzen, dan viel het nog een klein beetje mee. Die waren watergekoeld met zo'n grote, gietijzen bak met water bovenop, open en vol met ketelsteen, maar ook dan was het een hele organisatie. Warm water zomaar uit de kraan was een luxe die we allang waren vergeten sinds we ons ouderlijk huis hadden verlaten. Heet water maakte je in emmers op de kombuiskachel, dus die werden 's avonds nadat de kok zijn werkzaamheden had beëindigd al achterop de kachel gezet: twee winches, dus twee emmers water.
Nou ja, en dan moest er iemand vroeg opstaan om de kachel op te porren en die al warme emmers water op het vuur te zetten om ze heet te maken terwijl we aan dek bezig waren met die ellendige persennings en levensgevaarlijke toeren moesten uithalen op de rand van gladde schilden om met kouwe klauwen die klere houten luiken open te leggen. Dat was dus in de die goeie ouwe tijd toen geluk nog heel gewoon was, zeg maar.

Tja, en dan brak het moment aan dat de winchmotoren moesten draaien. Dat kon zijn om de schilden eruit te halen - schuivende schilden of verrijdbare schilden was nog iets voor de toekomst - of omdat er met de winch geladen moest worden. Want we spreken nu natuurlijk over de winter in Scandinavië, als het 's morgen om zes uur een graadje of twintig vroor en er twee ploegen bootwerkers zouden verschijnen en o wee als je dan niet klaar was met open luiken en draaiende winches. De kreet "ventetid!" lag ze voor in de bek.

Maar die liggende Deutzjes dus. Dat waren nog wel vriendelijke motoren. Emmer heet water erin en een lontje erin. De ingenieurs hier moeten maar even vertellen hoe dat precies werkte, maar je startte op een "voorkamer" en als hij liep dan draaide je een kraan open en liep hij zoals hij lopen moest, alleen waren we nog niet zover. Zat het lontje erin, dan was het slingeren geblazen aan dat grote vliegwiel en op het moment suprême dat hendeltje dat een van de kleppen - in- of uitlaat, weet ik veel - tegenhield waarna je compressie kreeg waar je doorheen moest draaien. Dan moest hij bonkend starten en had je het lek boven. Was het zo koud dat zelfs heet water en lontjes niet genoeg was - ook al omdat de tong je op den duur op de schoenen hing - dan was er een laatste redmiddel en dat was die Deutz benzine te laten snuiven. Dot met benzine voor de inlaat terwijl de meest fitte dekmedewerker slingerde en dan wilde hij wel met een knal aanslaan. Machinisten die er verstand van hadden konden je allerlei rampscenario's vertellen over wat er kon gebeuren als je een diesel benzine liet snuiven, maar daar hadden we lak aan. Dat kreng moest draaien.

Maar daar kon je in elk geval nog iets dóén. Had je luchtgekoelde winchmotoren - Armstrong Siddeley, bijvoorbeeld - dan kon je helemaal niks, alleen maar slingeren en vloeken en tieren. Wat hebben we wel allemaal niet geprobeerd. 's Nachts cargolampen in de kast van de motor laten branden wilde nog wel eens helpen, maar niet veel. Waarom benzine snuiven daar niet lukte, weet ik echt niet meer. Ik weet alleen maar van dat slingeren. Met twee man. Een eindje pijp speciaal voor dat doel gemaakt op de slinger gezet om met drie of vier man te kunnen slingeren. En dat 's morgens zo uit je warme nest.
Die Armstrongs stonden ook op de Francina en daar hadden we een laatste redmiddel. Egbert Bruins Slot was de kapitein en die man was zó sterk, dat was niet te geloven. Als je die met opgerolde natte persennings zag jongleren, kreeg je de indruk dat die niks wogen, dat het zakken met veren waren of zoiets. :-D
Maar die achterste winch van de Francina stond uiteraard vlak voor de opbouw, zo ongeveer aan het voeteneind van de kooi waar Egbert lag te ronken. Als we er dan helemaal geen gat meer in zagen en allemaal bekaf waren en sterretjes zagen, dan riepen we Bruins Slot erbij. Die was dan zó kwaad dat we hem uit zijn nest haalden, dat hij die slinger greep en die verrekte motor in één keer aanslingerde. Dát waren leuke tijden, meneer. :shock:

De winches 's nacht laten draaien deden we ook wel eens. Dan moest er halverwege de nacht wel iemand met een emmer gasolie aan dek - twee emmers - om ze bij te voeren. Dat was machinistenwerk, maar als het om meerdere nachten ging, dan verdeelden we dat. Maar die kolere Armstrongs maakten ook nog eens een hoop teringherrie, dus dan had je dat de hele nacht. Werkelijk, als ik daaraan terugdenk - winches in de winter - dan word ik opnieuw koud en akelig.

Brattvaag hydraulische winches, iets beters is er niet. Die draaien altijd en zijn onderhoudsvrij. Een zegen voor de zeeman. :-D
A Vriend
Berichten: 60
Lid geworden op: 11 sep 2004 19:34
Locatie: hoogeveen

Re: Dekwinches tijdens vorst

Bericht door A Vriend »

Theo je verhaal is prachtig verteld herken me er helemaal in. Zo was het precies.

Afbeelding
Een motorwinch op een 500 tonner. Dacht Berkelborg? Als je `savonds laat bijvulde kon je net de vroege morgen halen.
Je moest wel alles ijsvrij maken. Kijk ook de ankerwinch is zo niet te gebruiken.

Afbeelding
En een mooie hydraulische winch op de Merweborg. Met deze hadden we nooit geen problemen. Vr gr Ab
paul
Berichten: 356
Lid geworden op: 24 jan 2008 17:16
Locatie: den hoorn
Contacteer:

Re: Dekwinches tijdens vorst

Bericht door paul »

Goedenmorgen
Jos en Theo, als ik vannacht gillend wakker word is het julie schuld,hoe kan je nu met dit weer over zoiets beginnen,ik dacht dat ik na 45 jaar alles was vergeten
Nu komt alles weer boven,was net even buiten en kreeg rillingen over mijn hele lichaam,niet alleen vanwegen die dekmotoren,maar als leerlingmachinist moest ik ook helpen met die luiken
Maar jongens toen waren we jong,en beten er in als jonge honden,ja toch
Ga vooral door met deze verhalen,het leest lekker weg met de houtkachel achter me.
Gr Paul
koop een boot en heb plezier tot je dood
Hannes
Berichten: 1061
Lid geworden op: 05 jul 2008 13:31
Locatie: Ostfreesland
Contacteer:

Re: Dekwinches tijdens vorst

Bericht door Hannes »

Die Dieseltjes hadden ook wel eens de nare gewoonte om terug te slaan als men niet hard genoeg slingerde.
We hadden een jonge collega, net uit de schoolbank, die dacht een enorm sterke kerel te zijn, zou zo'n Deutz wel even aanslingeren.
We hoorden "gloek", en toen werd het stil, de vraag wat er aan de hand was werd niet beantwoord.
Omdat we niet konden zien wat er gebeurd was, maar wel een donkerbruin vermoeden hadden, zijn we snel naar boven geklauterd.
En ja, daar lag meneer op de grond, het enigste wat hij kon zeggen was: "Ft-ft, ft-ft, ft-ft".
Hij had met de slinger een flinke klap tegen de borstkas gekregen, die naderhand donkerblauw werd en alle kleuren van de regenboog vertoonde.
Ondanks de blauwe plekken is verder alles goed afgelopen, na een tijdje kon hij ook weer normaal praten.

Het gebeurde ook wel eens dat de slinger niet los kwam, dan moest men snel dekking zoeken.
Als zo'n motor een tijdje niet gebruikt was, zat er wel eens "zomerdiesel" zonder antivries in de tank.
Begon het dan flink te vriezen, bevroor de gasolie in de leidingen.
Om dat te voorkomen, gooiden we altijd een goede scheut benzine in de dieseltank.
Die "verdampertjes" waren eenvoudige motoren, die met wat truukjes wel aan de praat te krijgen waren.

Groeten, Hans.
Gebruikersavatar
Brazuca
Berichten: 2133
Lid geworden op: 04 mei 2009 00:06
Locatie: São Paulo
Contacteer:

Re: Dekwinches tijdens vorst

Bericht door Brazuca »

over winter- en zomerdiesel kunnen we misschien ook wel een apart topic beginnen, daar heb ik in de loop van mijn loopbaan ook al veel ~sterke~ verhalen over gehoord...
shipwis
Berichten: 602
Lid geworden op: 22 jul 2004 13:19
Locatie: rotterdam

Re: Dekwinches tijdens vorst

Bericht door shipwis »

Theo, van jou, ben ik geen 'krachttermen' gewend, :oops:
maar je hebt precies gezegd, zoals het is/was,
ook ik spreek uit ervaring,
toen ik later kennis maakte met stoomwinches,
en de winches van Thomas.B.Trige
heb ik er nog wel eens over nagedacht,
wat 'n ellende dat was in de winter,
pete
Als woelig water tot rust komt,
wordt het langzaam helder.
Theo Horsten (R.I.P.)

Re: Dekwinches tijdens vorst

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

Stel je eens voor wat een luxe: stoom aan dek!
Daar kon je alles ijsvrij mee maken!
Wie heeft er wel eens een helemaal met ijs bedekt luik met zeildoekse persennings en schalklatten en keggen en houten luiken bij twintig of vijfentwintig graden vorst moeten openmaken? Op een met ijs bedekt schip zoals op de foto van Ab? Uren was je bezig. En waar moest je in godsnaam met die bevroren persennings heen? Die zouden op zeker moment ook weer óp datzelfde luik moeten en dooi viel er de eerste vier maanden niet te verwachten. Het mooiste was als je dicht bij de zagerij lag en je kon via de voorman of de factor regelen dat je persennings aan de wal werden ontdooid en gedroogd.
Toen we die groene of blauwe persennings van kunststof kregen, werd het een heel klein beetje beter. Daar gleed het gebroken ijs gemakkelijk vanaf. Net als jijzelf trouwens, op je klompen. Je nek kon je breken.
Echt waar: geluk was toen héél gewoon. :shock:
Gebruikersavatar
dita
Berichten: 2239
Lid geworden op: 08 dec 2009 18:19
Locatie: Hamina
Contacteer:

Re: Dekwinches tijdens vorst

Bericht door dita »

@Theo,
Ik kan er over mee praten. Stijf van de vorst zelfs na een week varen nog. Wat een geploeter was het toen. Hoewel tegenwoordig met die hydraulische luiken is het ook niet alles. Meestal krijg je ze niet helemaal open en blijven ze ongeborgd op een dakje staan. Het is altijd wat.
Soms vraag ik me wel eens af: Hoe klaarden we het eigenlijk.!

@Ab,
Waar is die foto van de Merweborg met die sleepboot gemaakt?
KOmt mij namelijk bekend voor. Maar durf het niet met zekerheid te zeggen.

groeten uit de ijskast
Martin
Keep going
Martin


"Ver van huis en ongeschoren"

http://issuu.com/martinhendriks/docs
Theo Horsten (R.I.P.)

Re: Dekwinches tijdens vorst

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

met die hydraulische luiken is het ook niet alles.
Vandaar dat een kleine stoomgenerator ergens op een mooi plekje en een stoomleiding aan dek helemaal zo'n gek idee niet zou zijn voor schepen in de ijsvaart. Dat maakt het allemaal een stuk makkelijker en veiliger. Wat zou daar - afgezien van de kosten - eigenlijk op tegen zijn?


Plaats reactie