Vertalen en vertalingen

Alles over boeken, schrijven, uitgevers etc.
Theo Horsten (R.I.P.)

Vertalen en vertalingen

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

-------------------------------
-------------------------------Afbeelding---Afbeelding


Vandaag ben ik klaar met John Burley - The Forgetting Place, het boek van de dog and pony show waar we het hier eerder over hadden en waar ik geen goed Nederlands equivalent voor kon vinden, tot Bert Compass de Boer met de vondst: "Boerenkermis" kwam. Dat heb ik gebruikt, maar ik ben er over na blijven denken. Het is maar één zinnetje, maar zoals ik, naar ik meen, in het begin al opmerkte, speelt het een lang niet onbelangrijke rol en komt het ook een paar keer terug. Het komt helemaal aan het eind van het boek nog een keer terug in een voor de hoofdpersoon van het boek buitengewoon belangrijke passage. Voor wie het boek mogelijk wil gaan lezen, wil ik er geen - om een goed Nederlands woord te gebruiken _ spoiler van maken, maar aan het eind schrijft oom Jim dat zelfs met viltstift op zijn borst, voluit: "The Dog and Pony Show". Alles overwegende, ben ik tot de conclusie gekomen dat "Boerenkermis" het enig juiste woord en daarmee de enig juiste oplossing is.

Maar ik ben nog verder gegaan. Een op het eerste gezicht zo simpel begrip als die dog and pony show speelt naar mijn mening een dermate belangrijke rol in het boek dat ik het de moeite waard vond om het aan de schrijver voor te leggen. Ik doe zoiets een enkele keer - misschien vier of vijf keer in al mijn - bijna honderd - vertalingen, waarbij het soms ging om een fout die ik ontdekt meende te hebben, of iets belangrijks dat ik werkelijk niet goed begreep en ook wel eens alleen maar om de schrijver te complimenteren met zijn werk. In dit geval was het beide: nu ik er klaar mee ben, vind ik het zo'n goed, maar vooral zo'n verrassend boek, vanwege het verrasende slot, wat voor mij des te meer reden was om het helemaal tot in de puntjes - niet die drie puntjes, maar de spreekwoordelijke puntjes - te verzorgen. Dat betekent dat ook de vertaling van de dog and pony show foutloos en feilloos dient te zijn en daarom wil ik graag weten wat John Burley ervan denkt. Maar ja, hoe maak ik een Amerikaan duidelijk welk verband ik zie tussen zijn dog and pony show en een Hollandse boerenkermis? Het leek me het beste om hem , na het hem zo goed mogelijk te hebben uitgelegd, hierheen te sturen, dan kan hij zelf een klein beetje beoordelen of dat zo kan.

Maar, mierenneuker als ik nu eenmaal ben, ben ik nóg verder gegaan. Ik kreeg opeens een lumineus idee: wat zou de Duitse vertaler ervan hebben gemaakt? En dus heb ik bij Amazon de Duitse vertaling als Kindleboek gedownload; dat leken me negen welbestede euro's. Het is vertaald door Andreas Heckmann, waar ik uiteraard nog nooit van had gehoord, maar die ook al een mooi aantal titels op zijn naam heeft staan en dus van wanten weet. Maar wat maakt Andreas van de dog and pony show? Die doet daar niet moeilijk over en maakt er in het Duits Ponyhof van - ponypark.
"Aber klaaar", sagte er dann. "Was glaubst du denn, was das hier ist? Ein Ponyhof?"
"Na ja, auf einem Ponyhof war ich noch nie", erwiderte ich dan ernst, "aber ich würde gern mal einen besuchen."

Tja, dat had ik ook kunnen doen. alleen heeft ponypark in het Nederlands noch in het Duits de overdrachtelijke betekenis die "a dog and pony show" in het Engels wél heeft en boerenkermis in het Nederlands óók. Google niet op "boerenkermis", maar op een zin waarin boerenkermis voorkomt en je komt verschillende van die overdrachtelijke betekenissen tegen. Een heel goede zoekzin is: "Je denkt toch niet dat dit een boerenkermis is?" Dan kom je als eerste onze discussie in Taal en zo... tegen, maar daarna volgen verschillende overdrachtelijke betekenissen die mij sterken in de overtuiging dat dit het juiste woord is. Ik vind dat toch niet onbelangrijk, vooral omdat het tot aan de laatste pagina van het boek een belangrijke rol speelt. Hoe het ook zij, ik heb nu in elk geval een alternatief om aan HarperCollins voor te leggen, maar zelf zou ik het op boerenkermis houden. Argumenten die voor simpelweg ponypark pleiten, hoor ik desondanks nog steeds graag; nog veertien dagen voordat ik het manuscript naar Amsterdam mail. Ik blijf Bert de Boer dankbaar voor zijn suggestie. Die mag van mij een week, of zelfs twee weken, virtuele alcoholische versnaperingen drinken in de Ambuggiebar, die ik dan met virtuele pecunia's betaal.

Ik ben er weer klaar mee, exact veertien dagen voor mijn deadline. Dat is het voordeel van gedisciplineerd en volgens een schema werken. Ik had tien dagen voor de correctie uitgetrokken en dus heb ik vier dagen extra die ik goed ga gebruiken.

Daarna kan ik onmiddellijk door met een volgende job ...

--------------------------------------------Afbeelding

Dat is weer eens heel iets anders. Een historische thriller, spelend in 1895 in Londen. "De society gaat met zijn problemen naar Sherlock Holmes, alle anderen gaan naar Arrowood." Ik deed eerder een historische thriller spelend in Istanbul in 1887. Klik HIER, of HIER. Waarom dat via Bol in godsnaam 70 euro moet kosten, begrijp ik niet zo goed. Op Boekwinkeltjes zie ik het overigens niet meer in het Nederlands.
Maar dat was toen mooi en vooral interessant werk, waarbij ik ook een paar keer een heel plezierig contact met de schrijfster had. Dit ziet er ook veelbelovend uit.

Zo houden oude schippers brood op de plank en fatsoenlijke whisky in de fles. Ik doe drie weken met een fles Ballantine. Lijkt me niet echt problematisch.
Moedig voorwaarts, kameraden! :-D
-------------------------------

Gebruikersavatar
Brazuca
Berichten: 2133
Lid geworden op: 04 mei 2009 00:06
Locatie: São Paulo
Contacteer:

Re: Vertalen en vertalingen

Bericht door Brazuca »

Theo, dat is dan weer een hele prestatie. Ik heb zo de indruk dat je de 100 wil volmaken, zowel in leeftijd als ook in het aantal vertaalde boeken. :roll:
Zelf probeer ik al enige tijd voortgang te maken met het schrijven van een aantal teksten in het Nederlands, maar het vlot niet echt. Mede vanwege andere werkzaamheden. Ook moet ik diverse teksten schrijven in het Engels en Portugees, waar het schrijven in de Engelse taal mij stukken makkelijker afgaat.

Het is m.i. een goede exercitie om de bovenkamer op orde te houden.
Wat betreft de vertaling van "Dog and pony show", denk ik niet dat de goede man zal begrijpen wat een boerenkermis is, omdat de betekenis in overdrachtelijke zin, moeilijk uit te leggen is.
Nu zijn personen die meerdere talen spreken, daar wat makkelijker in, omdat je dan zelf aan de slag moet om te begrijpen wat sommige uitdrukkingen in een andere taal betekenen. Ik ben wel benieuwd hoe hij zal reageren op jouw commentaar en uitleg.
Theo Horsten (R.I.P.)

Re: Vertalen en vertalingen

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

-------------------------------
De honderd titels voltooien, zou wel leuk zijn, maar of ik het haal...?
The Forgetting Place was nummer 79 en de volgende wordt dus 80. Nog eens twintig? Dat is minstens zeven jaar werk.Van mij mag het, maar ja... En dan als ik het zou halen? Wordt dat dan - in het Grieks - op mijn grafsteen gebeiteld? :shock:

Jawel, ik denk wel dat John Burley zal begrijpen wat een boerenkermis is en wat mij bewoog om dat er - met behulp van Bert de Boer - van te maken, vooral omdat het gebruik in overdrachtelijke zin aardig overeenkomt met de dog and pony show. Ik heb het hem uitgelegd en dan de diverse schilderijen en prenten van Nederlandse en Vlaamse schilders erbij - het was immers een dankbaar onderwerp voor die mannen - dan is het hem vast wel duidelijk. Ik ben trouwens meer benieuwd wat HarperCollins ervan denkt en of ze het accepteren. Met een paar muisklikken kan het door elk ander geschikt woord worden vervangen, alleen zou ik niet weten welk. Ponypark vind ik niet juist, al zullen de lezers er vast niet over vallen. Wat dat betreft kun je er ook tuinfeest of bal masqué of hottentottententententoonstelling van maken, maar daar gaat het niet om. Het gaat erom weer te geven wat John Burley bedoelde.

Het is een verrassend boek door de verrassende afloop. Ik had het gelezen voordat ik aan de vertaling begon - wat ik lang niet altijd doe met een thriller - en dat maakte het heel anders toen ik begon te vertalen. Ik keek opeens heel anders tegen veel passages aan omdat ik nu wist wat erachter zat en wat er ging komen. Knap boek. Ik lees het nu voor de derde keer, voor de correctie, dus heel langzaam en heel zorgvuldig. Vandaag heb ik de eerste 55 pagina's gedaan, dus zo voortgaande is dat mooi in een week bekeken en zit ik nog een week binnen de deadline. Arrowhead ga ik ook eerst zorgvuldig leven, want doordat het in 1895 speelt, zitten daar heel wat haken, ogen, strikken en valkuilen in, dat heb ik al bekeken. Een leuke uitdaging.

Ja vertalen en schrijven is inderdaad uitstekend om de hersens soepel te houden en de afbraak van cellen tegen te gaan. Het is bijzonder leerzaam. Wat wist ik nu van schizofrenie en paranoide schizofrenie? Niks immers? Dat ging niet verder dan "die mensen zijn gek en worden nooit meer beter". Nu moest ik me erin verdiepen en dan kijk je er toch gelijk heel anders tegenaan. Zonder meer een griezelige aandoening. Toevallig bracht Blendle gisteren een artikel uit het Parool over mensen die hun 23-jarige zoon aan schizofrenie verloren. Niet door de ziekte zelf, maar door zes politiekogels als gevolg van die ziekte. Een paar maanden geleden zou ik daar overheen hebben gelezen; nu wist ik precies waar het over ging. Griezelig. Het is een betaald artikel, maar DIT is de link erheen.

Ja, ik ben elke keer weer blij dat ik alweer zo erg lang geleden bij toeval aan dat vertalen begon en onmiddellijk in de gaten had wat dat voor mogelijkheden bood.
-------------------------------
Theo Horsten (R.I.P.)

Re: Vertalen en vertalingen

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

-------------------------------
De handvol keren dat ik een auteur benaderde met een vraag of een compliment, werd dat telkens op prijs gesteld en zo ook deze keer...
Dear Theo,

Thank you so much for your kind and thoughtful email. I'm so glad you enjoyed The Forgetting Place, and I look forward to its debut in Holland and Belgium.

As for your question regarding the translation of the term "dog and pony show," I think "boerenkermis" is an excellent choice, capturing the metaphorical meaning as closely as possible.

Thanks again for your hard work, enthusiasm, and attention to detail. It's reassuring to know that the Dutch version of the novel is in such good hands.

All the best,

John Burley
Dat doet het mierenneukershart toch weer goed. :-D
En Bert heeft drie weken vrij zuipen ...
Gebruikersavatar
jdbvos
Berichten: 10539
Lid geworden op: 22 apr 2006 16:17
Locatie: Groningen
Contacteer:

Re: Vertalen en vertalingen

Bericht door jdbvos »

Da's idd een groot compliment van de schrijver. En mooi dat hij 'de kunst der vertaling' (want dat is het !) weet te waarderen.
Inlijsten en aan de muur, zou ik zeggen
Om Herman Finkers's uitspraak enigszins aan te passen: "Niets zo charmant als een compliment aan de wand"

Gefeliciteerd, Theo !
Oost, west...ook best
Theo Horsten (R.I.P.)

Re: Vertalen en vertalingen

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

-------------------------------
Het is altijd plezierig als iemand waardering toont voor je moeite en inspanning. Ik denk een enkele keer wel eens: wil ik het te goed doen? Kan ik me niet beter op snelheid richten en minder op zorgvuldigheid? Maar dat kan ik niet. Ook nooit gekund. Ik ben er altijd goed mee uitgekomen, dus ik ga maar gewoon door.
Ja, de enkele keer dat ik contact opneem met een schrijver is dat altijd een prettig contact. Behalve met D.W. Buffa waarvan ik twee prima legal thrillers vertaalde, maar die erg boos werd toen ik niet goed wist wat ik aan moest met mensen die in een sloep bevroren voeten kregen op een plek waar de temperatuur van het zeewater nooit beneden de 20 graden Celcius en de temperatuur van de lucht ook 's nachts niet beneden de 19 graden komt. Ik heb er hier op Kombuispraat verslag over gedaan in het topic "Een spannend verhaal". Dat is werkelijk het enige boek waarbij ik naar stijl en inhoud getrouw pure onzin zat te vertalen. Het werd goed verkocht en kreeg goede recensies, dus waar maak ik me nou eigenlijk druk om? :-D

En gaan over tot de orde van de dag. Corrigeren, vandaag tot pagina 100.
-------------------------------
Gebruikersavatar
Allen
Berichten: 4840
Lid geworden op: 26 feb 2010 12:24

Re: Vertalen en vertalingen

Bericht door Allen »

@Theo complimenten.

Wel in je schoenen blijven staan en niet er naast. :)
Naast schoen.JPG
Naast schoen.JPG (12.01 KiB) 8942 keer bekeken

Ook wel prettig dat je een veer toegestoken krijgt. :-D
Veer.JPG
Veer.JPG (15.8 KiB) 8942 keer bekeken
Grtn @Allen
Theo Horsten (R.I.P.)

Re: Vertalen en vertalingen

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

Wacht even... Dit gaat over één begrip in één zin en zegt helemaal niets over de kwaliteit van de héle vertaling. Bovendien kwam dat ene woord en daarmee de oplossing van mijn probleem niet eens van mezelf, maar van Bert de Boer. Ik kan daar niet vaak genoeg de nadruk op leggen. Dat was zijn vondst en niet de mijne.

Nee, waar het in dit verband alleen maar om gaat is dat het voor een schrijver een goed gevoel moet zijn om te weten dat er veel aandacht aan de vertaling van zijn werk wordt besteed, dat de vertaler werkelijk zijn best doet om "naar stijl en inhoud getrouw te vertalen." Belangrijker is dat uitgevers weten dat je een goed stuk werk levert en je steeds weer weten te vinden en van werk blijven voorzien.

Wat ook fijn is dat is als een recensent van een boek oog heeft voor de kwaliteit van een vertaling, maar dat komt (te) weinig voor. Dat herinner ik me van die tachtig titels maar drie keer. Gelukkig waren dat recensenten van naam waaronder Rinus Ferdinandusse. Dát doet een arme zwoeger pas goed. Anderzijds is het ook een kwestie van "geen bericht is goed bericht". De lezer mag niet merken dat het een vertaling is; alleen een sléchte vertaling mag opvallen.

Samenvattend: er is geen gevaar dat ik naast mijn ouwe Zweedse klompen ga lopen. :-D Zo'n contact met een schrijver meldde ik alleen omdat ik de geachte leden van ons forum erbij betrokken had en Dirk benieuwd was naar zijn reactie. Ik ga gewoon verder met wat ik al ruim veertig jaar met veel plezier doe en zal ook in de toekomst niet aarzelen om hier om goede raad aan te kloppen, want dat wérkt duidelijk. Iedereen die reageerde: bedankt!
Gebruikersavatar
Knisten
Berichten: 455
Lid geworden op: 24 mar 2005 15:57
Locatie: Abbeville, LA, USA

Re: Vertalen en vertalingen

Bericht door Knisten »

@ Theo,
Ook vanuit LA chapeau voor het mooie compliment en zoiets moet je toch wel goed doen. Ik hoop in ieder geval dat het een gezellige "boerenkermis" wordt, daar in de Ambuggie. Ik hef een virtueel glas in de richting van jou en Bert... "Bottoms Up" op jullie vruchtbare samenwerking !

Met vriendelijke groeten,
Dirk
Old sailors never die, they just fade (or drive) away...
73 Knisten
Gebruikersavatar
Harry G. Hogeboom
Berichten: 14358
Lid geworden op: 22 jul 2004 02:07
Locatie: Canada

Re: Vertalen en vertalingen

Bericht door Harry G. Hogeboom »

wil ik het te goed doen?
Gewoon doooor knutselen Theodorus en doen " What you think is best" EN bedenk dat een GROOT schrijver, dichter en phylosoof EN ontvanger van de Nobelprijs voor literatuur ooit zei en schreef:

" Good Enough.......is NEVER Good Enough...for people that think " Good is not Enough" :lol:
MVG HGH.
"Don't sweat the small stuff"


Plaats reactie