Braziel

Hier kan iedereen alles plaatsen over zaken die actueel en interessant zijn, maar niets met scheepvaart te maken hebben.
Gebruikersavatar
Allen
Berichten: 4848
Lid geworden op: 26 feb 2010 12:24

Re: Braziel

Bericht door Allen »

X
Bijlagen
Windhuk000.jpg
Windhuk000.jpg (236.1 KiB) 20294 keer bekeken
Grtn @Allen

Gebruikersavatar
Brazuca
Berichten: 2133
Lid geworden op: 04 mei 2009 00:06
Locatie: São Paulo
Contacteer:

Re: Braziel

Bericht door Brazuca »

@Hans,

Hartelijk dank voor de waardevolle aanvulling !
Dat is net het stukje van het verhaal wat niet in Brazilië is gedocumenteerd.

De leider van de geslaagde vluchtpoging was de derde stuurman van het s/s Windhuk "Günther Albrecht".

@Allen,
Je mag van mij foto's en krantenartikelen plaatsen.

Ik ben nu met deel II van het verhaal bezig, wat gaat over het verloop van de verdere geschiedenis van schip en bemanning in Brazilië.
Dus als je daar rekening mee houdt, dan zou ik dat fijn vinden.
Gebruikersavatar
Allen
Berichten: 4848
Lid geworden op: 26 feb 2010 12:24

Re: Braziel

Bericht door Allen »

X
Bijlagen
Windhuk001.jpg
Windhuk001.jpg (102.9 KiB) 20272 keer bekeken
Windhuk002.jpg
Windhuk002.jpg (140.57 KiB) 20272 keer bekeken
Windhuk003.jpg
Windhuk003.jpg (276.21 KiB) 20272 keer bekeken
Windhuk004.jpg
Windhuk004.jpg (235.28 KiB) 20272 keer bekeken
Windhuk005.jpg
Windhuk005.jpg (89.7 KiB) 20272 keer bekeken
Windhuk006.jpg
Windhuk006.jpg (115.64 KiB) 20272 keer bekeken
Windhuk007.jpg
Windhuk007.jpg (117.18 KiB) 20272 keer bekeken
Windhuk008.jpg
Windhuk008.jpg (127.51 KiB) 20272 keer bekeken
Grtn @Allen
Gebruikersavatar
Allen
Berichten: 4848
Lid geworden op: 26 feb 2010 12:24

Re: Braziel

Bericht door Allen »

X
Bijlagen
Windhuk009.jpg
Windhuk009.jpg (123.15 KiB) 20270 keer bekeken
Windhuk010.jpg
Windhuk010.jpg (132 KiB) 20270 keer bekeken
Windhuk011.jpg
Windhuk011.jpg (122.14 KiB) 20270 keer bekeken
Windhuk012.jpg
Windhuk012.jpg (81.83 KiB) 20270 keer bekeken
Windhuk013.jpg
Windhuk013.jpg (214.26 KiB) 20270 keer bekeken
Windhuk014.jpg
Windhuk014.jpg (186.31 KiB) 20270 keer bekeken
Windhuk015.jpg
Windhuk015.jpg (134.87 KiB) 20270 keer bekeken
Windhuk016.jpg
Windhuk016.jpg (101.65 KiB) 20270 keer bekeken
Grtn @Allen
Gebruikersavatar
Brazuca
Berichten: 2133
Lid geworden op: 04 mei 2009 00:06
Locatie: São Paulo
Contacteer:

Re: Braziel

Bericht door Brazuca »

Zo zie je maar weer uit de krantenknipsels vanuit die tijd (waarvoor dank Allen), dat verslaggeving in de oorlog toch niet zo makkelijk was, en er af en toe flink in een troebele kristallen bol gekeken werd....

Hier deel II van het verhaal, waarbij ik wat kleine correcties moet doen en wat aanvullende informatie zal geven.

De sage van het s/s Windhuk, deel II

Nog even recapituleren en wat kleine correcties in het verhaal voordat het s/s Windhuk in Santos aankwam.

Zoals eerder vermeld, was het s/s Windhuk op weg van Lobito baai naar Buenos Aires, of Montevideo wat neutrale havens waren. Op de zuid-Atlantische oceaan voor de Braziliaanse kust tot en met de toegang tot de Rio de la Plata werd gepatrouilleerd door een aantal Engelse oorlogbodems, zoals de Cumberland, Ajax, Exeter en de Achilles. De Windhuk zelf liep met volle kracht 18 knopen, wat dus een redelijke goede snelheid was om uit zicht te blijven van de Engelse kruisers. Echter de situatie was nogal hachelijk, want er waren in totaal acht (!) groepen van Engelse en Franse oorlogschepen die in de zuidelijke Atlantische oceaan op zoek waren naar de Duitse kruiser “Admiral Graf Spee”. De kans om dus één van die 'konvooien' tegen te komen was dus aardig groot.

Onderweg naar Argentinië kreeg de Kapitein een telegram uit Duitsland dat de Rio Plata niet aangelopen mocht worden, omdat de Engelse en Franse marine de Duitse kruiser “Admiral Graf Spee” intussen daar haddden gelocaliseerd en dat de Rio Plata nu geen optie meer was om aan te lopen vanwege de grote hoeveelheid Engelse en Franse oorlogschepen aldaar.
Dus werd besloten om de koers naar Santos te verleggen, dit mede ook door het feit dat de Engelse kruiser “Achilles” het schip op de hielen zat. Dit feit wordt ook bevestigd door de Braziliaanse loods die op Mont Serrat op uitkijk zat en die de Engelse (Nieuw-Zeelandse) kruiser Achilles gezien heeft vlak nadat de Windhuk op de binnenrede voor anker was gegaan.

Afbeelding
Achilles

De uitkijk meldde aan het loodsstation dat de “Santos Maru” gearriveerd was, maar een meer ervaren loods op de uitkijkpost wist het schip juist te indentificeren als het Duitse passagierschip.
Het schip werd beloodst en werd aan de kade ter hoogte van dok 18 afgemeerd. Bij het binnenvaren ontdeed het schip zich van de Japanse vlag en werd de Duitse vlag gehesen.
In eerste instantie werd het schip als een schip van een bevriende natie behandeld, en de 40 passagiers die aan boord waren mochten ontschepen. Brazilie was neutraal, alhoewel de Braziliaanse president en dictator "Getulio Vargas" toch enige sympathien voor de Duitse zaak had, maar door president Roosevelt snel op andere gedachten gebracht werd door een lening van 20 miljoen dollar voor de constructie van een staaloven in Volta Redonda (Rio de Janeiro).

Na een aantal dagen aan de kade gelegen te hebben, ging het schip op de rivier voor anker toen bleek dat er geen lading te behandelen was. De Kapitein was geenszins van plan om weer te vertrekken, omdat hij wist dat buitengaats een Engelse oorlogsbodem het schip lag op te wachten.
---
In deel III zal ik ingaan wat er met het schip en de bemanning is gebeurd, nadat het schip in Santos werd vastgehouden.
Hannes
Berichten: 1061
Lid geworden op: 05 jul 2008 13:31
Locatie: Ostfreesland
Contacteer:

Re: Braziel

Bericht door Hannes »

Uit de scheepvaartberichten van 26-8-1939 blijkt dat de Windhuk zich op 24 augustus in Kaapstad bevond.
Op 25 augustus heeft het schip -in ieder geval- na ontvangst van QWA 8 Kaapstad verlaten.
Na ontvangst van het QWA 9 telegram op 27 augustus zal de Windhuk met grote zekerheid koers naar de eerste de beste neutrale haven gezet hebben, in dit geval Lobito.
Windhuk 26-8-39.jpg
Windhuk 26-8-39.jpg (70.31 KiB) 20056 keer bekeken
Dit krantenknipsel dat Allen geplaatst heeft stamt van dinsdag 21 november 1939.
Hieruit kan men opmaken dat de Windhuk op vrijdag 17 november uit Lobito vertrokken is, 11 dagen na de de vlucht van MR 12.
Blijft nog de vraag, waarom de Windhuk in November kort na de ontsnapping van de MR 12 richting Zuid Amerika vertrokken is.
Men zou kunnen vermoeden om herhaling van dit voorval te voorkomen, maar er kunnen ook nog een groot aantal andere redenen zijn.
Hier moet ik in het duister tasten.
Windhuk003.jpg
Windhuk003.jpg (276.21 KiB) 20056 keer bekeken
Dat men de Windhuk in eerste instantie als een eventuele hulpkruiser zag is niet zo verbazend.
In Engeland werden hoofdzakelijk passagiersschepen voor dit doel gebruikt, in de 1e wereldoorlog ook door de Duitsers.
Maar uit ervaring in de 1e wereldoorlog wisten de Duitsers, dat passagiersschepen als hulpkruiser voor hun doel minder of helemaal niet geschikt waren.
Een vrachtschip kan men beter van uiterlijk veranderen dan een passagiersschip dat veel te opvallend is.
Als een geallieerd vrachtschip in de 2e wereldoorlog door een onbekend passagiersschip genaderd zou zijn, zou het vrachtschip ongetwijfeld vroeg genoeg "QQQ" getelegrafeerd hebben.
Engeland en Frankrijk konden door het grotere aantal grote marineschepen op de Oceaan ook zoektochten houden wat Duitsland met een paar slagkruisers en een aantal kruisers niet kon.
Een schip camoufleren op zee gaat niet, maar men kan met behulp van een bepaald kleurenschema en een paar verbouwingen het uiterlijk veranderen, het kan er zelfs uitzien dat het schip zich in een zinkende toestand bevindt, of een heel andere koers en snelheid vaart.

(PS. in mijn vorig bericht zit een fout.
Ik schreef: "Een van de drie was "boten bouwer", dat vormde dus geen probleem."
Dat klopt niet, het was de derde stuurman Günther Albrecht die eerder ook "Bootsbau" geleerd had en er voor zorgde dat die sloep een enigzinds bruikbare zeilboot werd.)

Groeten, Hans.
Gebruikersavatar
Brazuca
Berichten: 2133
Lid geworden op: 04 mei 2009 00:06
Locatie: São Paulo
Contacteer:

Re: Braziel

Bericht door Brazuca »

Hans,

Ik ga dit weekend verder met deel III, maar ik zal alvast een tipje van de sluier oplichten;

Toen de Windhuk uit Kaapstad was vertrokken, omdat dit een Engelse basis was en het uitbreken van de oorlog nu elk moment verwacht kon worden, voer het schip inderdaad naar Lobito baai.
Bij vertrek uit Kaapstad werd het schip enige tijd gevolgd door een Engels oorlogsschip, voordat het Lobito baai binnenliep. De Engelsen konden en mochten het schip nog niet aanhouden, omdat Engeland en Frankrijk de oorlog nog niet aan Duitsland verklaard hadden.

Het schip heeft een flinke tijd in Lobito baai gelegen en kon daar zijn bunkers niet aanvullen, waardoor op het schip een stringent energiebesparing regime werd ingesteld. Ze hadden in zuid-Afrika in één van de koelruimen sinaasappels geladen, en die werden in Lobito overboord gezet en gedeeltelijk aan de lokale bevolking geschonken.

In Lobito baai werd een telegram ontvangen om naar Duitsland terug te keren, maar het schip had daarvoor te weinig bunkers, daarom werd besloten om richting Argentinië te varen, om daar één van de havens aan te lopen om voldoende dieselolie te kunnen bunkeren voor de terugkeer naar Duitsland. In verschillende documenten kom ik Bahía Blanca tegen, terwijl ook Buenos Aires en Montevideo genoemd worden. Maar waarschijnlijk is Bahía Blanca juist, om de aanloop naar de Rio de la Plata te vermijden, omdat daar de kruiser Graf von Spee belegerd werd.

Het schip vertrok gedurende de nacht vanuit Lobito baai, volledig verduisterd, de bemanning en overgebleven passagiers mochten niet aan dek roken, om ontdekking door de Engelsen te voorkomen.
Het schip voer een zeer zuidelijke koers en maar met 6 tot 8 knopen snelheid, om bunkers te sparen.

Het schip werd gedurende de oversteek door een Hollands koopvaardijschip waargenomen, waarna het schip wederom van koers moest veranderen omdat vrijwel zeker de positie van het schip aan de Engelsen zou worden doorgegeven.
Ook werd de romp en de schoorsteen in een andere kleur geschilderd, en de Kapitein gaf opdracht dat indien één van de matrozen overboord zou vallen er niet gestopt zou worden. Aangezien er onvoldoende zwarte verf aan boord was, werden er ook een aantal grote rode strepen op de boeg geschilderd. Aan boord waren ook enkele Chinezen aan boord die in de wasserij werkten, en die hebben de naam "Santos Maru" in Chinese karakters geschreven, welke karakters over de naam Windhuk werden aangebracht. Diezelfde Chinezen hebben ook de Japanse vlag gemaakt, die gevoerd werd.

wordt vervolgd...
Gebruikersavatar
Brazuca
Berichten: 2133
Lid geworden op: 04 mei 2009 00:06
Locatie: São Paulo
Contacteer:

Re: Braziel

Bericht door Brazuca »

@ Hans, et al;

In hoeverre de kapitein van de Windhuk, Wilhelm Brauer, op de hoogte was van de aanwezigheid in de zuid-Atlantic van het Duitse slagschip "Admiral Graf von Spee" is niet bekend, daarom zou het zéér bijzonder zijn als ik de logboeken van het s/s Windhuk in zou mogen zien. Ik heb deze helaas nog niet kunnen lokaliseren.

Van kapitein Wilhelm Brauer is ook hier in Brazilië weinig terug te vinden, ik zou graag willen weten welke informatie hij tot zijn beschikking had, en tot welke beslissingen hij gekomen is m.b.t. de overtocht en koers van de Windhuk vanuit Lobito baai richting Argentinië om dan toch uiteindelijk maar Santos aan te lopen. Wel is van andere bemanningsleden bekend dat ze de koers ver om de Zuid zeer vreemd vonden en aan de verstandelijke vermogens van de kapitein twijfelden.

Een ander interessant feit is, dat een ander schip van de rederij, namelijk het s/s "Adolph Woermann" ook in Lobito baai lag, en tegelijkertijd met de Windhuk uit Lobito baai vertrokken is. Van dit schip is bekend dat nadat ze door het Engelse koopvaardijschip Waimarana ontdekt was, en de Engelse kruiser HMS Neptune later ter plaatse kwam, de bemanning het schip nabij Ascencion heeft laten zinken, om het schip niet in Engelse handen te laten vallen. De bemanning werd door de Engelse kruiser aan boord genomen.

Afbeelding
s/s Adolph Woermann

Wat wel een feit is, en dat kunnen we op het volgende kaartje zien, dat de Windhuk het 'panzerschiff' "Admiral Graf von Spee" bijna is tegengekomen. De Windhuk liep op 7 December 07:00 uur de haven van Santos binnen. De "Admiral Graf von Spee" was redelijk in de buurt, zeker als je in ogenschouw neemt dat dit schip een snelheid van 30 knopen kon ontwikkelen.

Zie het kaartje hieronder:

Afbeelding
Gebruikersavatar
Brazuca
Berichten: 2133
Lid geworden op: 04 mei 2009 00:06
Locatie: São Paulo
Contacteer:

Re: Braziel

Bericht door Brazuca »

deel III

07/December/1939 Aankomst Santos

Het schip verscheen op 7 December 1939 om 07:00 uur op de rede van Santos en werd de haven in geloodst. De verbazing bij de Braziliaanse havenautoriteiten en loodsen was echter nogal groot, de echte “Santos Maru” was enkele dagen daarvoor uit Santos vertrokken en zag er toch heel anders uit dan het Duitse passagierschip met nogal blanke bemanningsleden. Bij het binnenlopen werd de Japanse vlag gestreken en de Duitse vlag gehesen. Ook andere tijdelijke kenmerken werden zoveel mogelijk verwijderd.

Het schip werd als een schip van een bevriende natie behandeld, en werd aan de kade afgemeerd. De overgebleven passagiers werden ontscheept. Later werd het schip op de rivier voor anker gelegd en de 244 bemanningsleden mochten gewoon aan boord blijven, Brazilië was neutraal en de bemanningsleden hadden volledige bewegingsvrijheid en kregen via het Duitse consulaat hun gage doorbetaald.

Afbeelding
Het s/s Windhuk in de haven van Santos voor anker


Deze situatie zou bijna drie jaar duren. Veel van de bemanningsleden kregen vaste verkering aan de wal en sommigen zijn zelfs in die periode met een lokale schone getrouwd en huurden een huis aan de wal. Omdat hun salaris gewoon werd doorbetaald, konden zij van alle geneugtes van het leven aan de wal genieten. De bemanningsleden beschreven deze periode als het ‘paradijs op aarde’.

De Windhuk zou geen poging ondernemen om de blokkade van Britse oorlogsschepen voor de haven van Santos te doorbreken. De Engelsen hebben zelfs geprobeerd om het schip aan de ketting te laten leggen, vanwege het feit dat er nog lading aan boord was van een Engelse firma en deze lading niet gelost was. De lokale autoriteiten namen op 15 Januari 1940 alle persoonlijke documenten van de bemanning in.

In Februari 1942 veranderde de politieke situatie, voornamelijk door Amerikaanse druk koos Brazilie er voor de alliantie te steunen. Toch duurde het nog tot Augustus 1942 voordat Brazilië de oorlog aan Duitsland zou verklaren. Dit gebeurde nadat diverse schepen van de Braziliaane marine tot zinken waren gebracht door Duitse onderzeers. De beslissing van Brazilië om de geallieerde kant te kiezen werd mede ingegeven door een subsiside van 20 miljoen dollar voor het oprichten van een hoogoven in Volta Redonda in de deelstaat Rio de Janeiro en hulp bij het aanleggen van een spoorlijn voor de "compania do Vale do Rio Doce" (nu VALE) om het ijzerterts van de mijnen naar de staaloven te kunnen vervoeren. De keuze was dus voornamelijk een economische, want toenmalig president en dictator Getulio Vargas had toch bepaalde sympathieën voor de Duitse zaak. Ook moest hij rekening houden met de publieke opinie die volledig omsloeg nadat de Duitse onderzeeërs diverse Braziliaanse schepen hadden getorpedeerd waar meer dan 600 slachtoffers bij vielen. In ruil voor de economische steun mocht de VS, vier marine bases openen op Braziliaans grondgebied.

De verslechterde relatie met Duitsland had ook invloed op de bemanning van het passagiersschip Windhuk. Op 29 Januari 1942 werd het schip door de Braziliaanse autoriteiten geconfisqueerd en werden vrijwel alle bemanningsleden opgepakt en met bussen en trein vervoerd naar het ‘huis van bewaring’ voor immigranten in São Paulo waar ze werden geinterneerd.
De Brazilianen hadden het schip al snel verkocht aan de US Navy voor 5 miljoen dollar, maar groot was de verbazing toen de Amerikanen aan boord kwamen onder leiding van commandant John Bolton en 200 marine mensen om het schip naar Norfolk te brengen. Wat bleek, de Duitsers hadden de stoomketels droog gestookt, beton in de turbines gestort en verder alle generatoren en hulpmachines onklaar gemaakt. Ook waren de schroefassen en lagers met snijbranders zodanig bewerkt dat ze vervangen moesten worden.

Deze sabotage had tot gevolg dat de Kapitein en HWTK en nog een viertal officieren gearresteerd werden.
Het schip werd uiteindelijk naar Rio de Janeiro gesleept, waar een door de Amerikaanse marine geimporteerde dieselmotor ingebouwd werd, waarna het schip in Maart 1943 alsnog naar Norfolk gesleept werd om te worden omgebouwd tot troepentransportschip. Tijdens deze sleepreis werden delen van de luxe betimmering en accommodatie gestript en overboord gegooid. Het schip werd omgedoopt tot USS LeJeune AP-47 en in Norfolk omgebouwd tot troepentransport. Alle motoren en hulpwerktuigen moesten vervangen worden. Het schip heeft tot 9 Februari 1948 actief deelgenomen aan de oorlog en vervoer van militairen naar de diverse bases zoals in Japan. Daarna werd het schip opgelegd in de mottenballenvloot in Tacoma. In Juli 1957 werd het schip afgevoerd en is in Augustus 1966 in Portland gesloopt.

Afbeelding
USS LeJeune


Wat gebeurde er verder met de bemanning, nu het schip verdwenen was ?

Toch zou er nog een nieuwe vluchtpoging worden ondernomen. De bemanning had contacten met diverse Duitsers aan de wal van wie één een klein scheepswerfje had, die een houten vissersboot, de Samta Fé, beschikbaar stelde om naar Dakar te vluchten. Het scheepje werd uitgerust voor de oversteek, maar de internering en arrestatie van de officieren tengevolge van de sabotage gooide roet in het eten. Op 16 Februari 1942 werd tijdens carnaval toch nog een vluchtpoging gedaan door een aantal bemanningsleden die nog niet opgepakt waren. Na een aantal dagen rondgezworven te hebben, en de boot water begon te maken en de motor het had begeven besloten ze terug te keren naar São Vicente, en bij aankomst werden ze alsnog gearresteerd en in São Paulo geinterneerd.

De bemanning van de Windhuk werd, na een aantal maanden in het huis van bewaring in São Paulo te hebben doorgebracht, overgebracht naar een vijftal concentratie kampen in het binnenland van São Paulo. Deze kampen waren gelocaliseerd in Bauru, Ribeirão Preto, Pirassununga, Guaratinguetá en Pindamonhagaba. In deze kampen hadden de bemanningsleden een redelijk bestaan, maar moesten wel (land-)arbeid verrichten. Na een tijdje werden ze allemaal geconcentreerd in de twee laatst genoemde kampen, Guaratinguetá en Pindamonhagaba.
Deze concentratiekampen waren niet meer dan een aantal schuren die ooit als stallen waren gebruikt. Ze mochten echter zelf een aantal hutjes (houten chalets) bouwen. De nu als krijgsgevangen bestempelde bemanning kreeg mettertijd steeds meer vrijheden, en op Zondag of andere vrije dagen mochten ze vrouwelijk bezoek ontvangen. Onder de bemanning zaten ook muzikanten die aan boord van de Windhuk voor passagiers optraden. Nu moesten ze regelmatig acte-de-présence geven bij bruiloften en partijen. Ook werd in elk kamp een voetbalteam geformeerd, die op de vrije dagen buiten het kamp aan toernooien mocht deelnemen.

Op het eind van de oorlog wisten de Brazilianen eigenlijk niet wat ze met de krijgsgevangenen aan moesten, en werden ze na ruim een maand na het einde van de oorlog zonder papieren, zonder geld op straat gezet. De mannen die tijdens hun verblijf in Santos en São Vicente getrouwd waren en zelfs al kinderen hadden, bleven over het algemeen in Brazilië. De meest oudere opvarenden werden uiteindelijk naar Duitsland gerepatrieerd.

Afbeelding

Van de mannen die in Brazilie bleven hebben er een paar een cafe/restaurant geopend met dezelfde naam als van het schip “Windhuk” in São Paulo, wat hedentendage nog steeds bestaat. Op 7 December van elk jaar kwamen de ex-opvarenden van het schip in dit restaurant bijeen om de aankomst in Brazilië te vieren. Er gaan zelfs geruchten dat ook de beruchte “Hamburg bar” in Santos, bij de Kombuisforum lezers beter bekend als de “Ambuggie bar” door een of meerdere van de opvarenden is opgericht.

Tot zover de sage van het s/s Windhuk en de lotgevallen van zijn opvarenden in Brazilië.

Dit alles naar aanleiding van een simpel bezoek aan het scheepvaartmuseum in Santos, waar ik door een tip van Martin (dita) op werd geattendeerd. Ik zal het verhaal in iets completere vorm afmaken en referenties toevoegen en t.z.t. hier als bijlage plaatsen.
Gebruikersavatar
dita
Berichten: 2239
Lid geworden op: 08 dec 2009 18:19
Locatie: Hamina
Contacteer:

Re: Braziel

Bericht door dita »

Dick,
Mooi verhaal. Doorgaan.
Martin
Keep going
Martin


"Ver van huis en ongeschoren"

http://issuu.com/martinhendriks/docs


Plaats reactie