Overgang (naar een walbaan)

[Theo Horsten (R.I.P.)]

Nou, nou Theo, ik ben het dus niet met je eens. Dat wanneer je eenmaal voor een zeevarend beroep gekozen hebt je dit tot aan je pensioen moet volhouden omdat je anders het verkeerde beroep gekozen zou hebben.

Ja, dat had ik wel verwacht, dat niemand mijn stukkie echt goed zou lezen.
Wat je daar zegt, Dick, beweer ik ook helemaal niet.
Wie wel goed leest - zoals Debby - ziet dat ik me in dat stukkie heel duidelijk beperk tot de machinisten en de stuurlieden - de werktuigkundigen en de nautici. Daar begon ik mee en herhaal dat verderop zelfs nog eens duidelijk...

• Als de storm van protest is geluwd en het rode waas voor de ogen opgetrokken, wijs ik hierbij onmiddellijk op datgene waar ik mee begon: ik denk dat we hierbij een heel duidelijk onderscheid moeten maken tussen nautici en technici. Het is zeer wel mogelijk dat je van jongs af aan een technisch beroep ambieert en daar dan op zeker moment een opleiding voor moet kiezen. Ik kan me dan heel goed voorstellen dat je dan de combinatie zoekt: de zeer gedegen opleiding als scheepswerktuigkundige, met daarbij wel het avontuur van de zeevaart. Want hoe je het ook wendt of keert, een beetje avontuurlijk was het altijd en dat zal het zelfs tegenwoordig nog zijn. Het is een ervaring die je nooit meer vergeet en waar je je leven lang plezier van zult hebben. Als je zó begint: met de vooropgezette bedoeling om maar tijdelijk te varen, dan begrijp ik dat heel goed. Let wel: van machinisten; niet van stuurlieden.

Dat wil niet zeggen dat ik de andere disciplines daarbij gemakshalve maar vergeet, want dat is bepaald niet het geval, maar bij de andere disciplines ligt dat allemaal veel eenvoudiger. Om een schip over zee te brengen heb je twee soorten mensen nodig: mensen die zorgen dat het schip zich door het water kan verplaatsen en mensen die zorgen dat hij dan ook nog in de gewenste richting vaart en zijn bestemming bereikt. Dat is alles. Dat kun je verregaand automatiseren tot je op den duur nog drie, vooruit, vier man overhoudt die in een uitkijkhok achter monitoren zitten en alleen nog maar in de gaten houden of het schip zich inderdaad met de gewenste snelheid in de juiste richting voortbeweegt. Het enige wat ze daarbij verder nog nodig hebben, is een koelkast, een diepvrieskist, een magnetron en een koffiezetapparaat. Tikkie extreem, ik weet het, maar geleidelijk aan gaan we toch wel die kant op en voor mij reden om me te beperken tot die twee hoofddisciplines: machinisten en stuurlieden.

En dan ga ik het voor wat dit topic betreft nog verder beperken en wel tot de stuurlieden en machinisten van ongeveer dezelfde generatie als de topicstarter, Jan Dikker. De mensen die zestig, vijftig of veertig jaar geleden voor dat beroep kozen. De mensen van de ouderwetse "rangen" die ik niet nogmaals hoef te herhalen. In de tijd die je nodig had om die rangen te halen, had je ook op je sloffen dokter kunnen worden of werktuigbouwkundig ingenieur, maar je koos voor de zeevaart. Dat is een beroep waar grote bezwaren aan kleven die je - ook dat herhaal ik hier heel duidelijk - van tevoren wist of had móéten weten. En dan herhaal ik dat ik van machinisten wél begrijp dat je dat maar tijdelijk doet en dat het, als je ermee stopt en op een elektrische centrale gaat zitten, niet betekent dat je het verkeerde beroep had gekozen, maar van stuurlieden niet. Ik spits het juist toe op die twee hoofddisciplines omdat het om die opleiding gaat, een opleiding die voor stuurlieden veel meer gericht is dan voor machinisten.

Met je diploma C als scheepswerktuigkundige kon je overal aan de wal terecht en daarbij was je ervaring aan boord van schepen alleen maar een pre. Dat maakte je des te waardevoller omdat je een stuk ervaring meebracht die een zojuist afgestudeerd Delfts ingenieur nog moest gaan opdoen en mogelijk nooit zou krijgen. Niet in die mate zoals een machinist die had opgedaan, buffelend aan boord van moeilijke schepen onder moeilijke omstandigheden met soms moeilijke mensen. En had je geen diploma C, maar een B, dan gold dat ook. Dan had je wat tijd betreft wat minder ervaring, maar wie weet had je op bijzondere schepen onder bijzondere of bijzonder moeilijke omstandigheden gevaren waar je veel en veel meer ervaring had opgedaan dan die machinist van de Maatschappij "Zeeland" die met zijn C alleen maar tussen Hoek van Holland en Harwich had gevaren.

Toen ik als twintigjarige jongen slaagde voor mijn derde rang, stond mijn vader erop op me een sextant te geven. Dat hoorde volgens hem zo want dat was de "tool of the trade". Een stuurman zonder sextant was als een machinist zonder micrometer. Die had hij zelf nog altijd in de kast liggen: een hele mooie, dure micrometer in een mooi donkerhouten kistje.
Daar had hij vast wel gelijk in, maar het grote verschil is dat je als machinist overal aan de wal terecht kon met je micrometer terwijl je als stuurman je sextant alleen nog maar boven de open haard kon hangen en zo nu en dan eens afstoffen. Als je als stuurman aan de wal kwam, bracht je alléén maar dat stuk ervaring mee, maar géén opleiding. Natuurlijk: ook als stuurman was je gewend om op onregelmatige tijden heel hard te werken onder soms moeilijke omstandigheden. Ik vertelde al waarom ze ons bij Van Gend & Loos graag hadden:

• Ze hadden ons graag omdat we gewend waren met allerlei soorten mensen om te gaan, om te organiseren, te improviseren en snel te reageren op veranderende omstandigheden. We waren geen mensen die van negen tot vijf werkten. Als een ander de televisie uitzette en naar zijn nest ging, zei ik vaak tegen mijn vrouw dat ik "nog even in de nachtdienst ging kijken."

Welk diploma je had, interesseerde ze bij VG&L niet of nauwelijks. Ik kwam daar binnen met mijn S2 na te zijn geïntroduceerd door kapitein Egbert Bruins Slot waarbij ik als stuurman op de "Francina" had gevaren en die zijn Kleine Vaart met Aanvulling had. Hij heeft daar tot zijn pensioen met groot succes gewerkt, maar hij was dan ook een heel ander mens dan ik. Hij was een binnenschipper die op zee terecht was gekomen, altijd zijn vrouw en kinderen aan boord had en van het begin af aan van plan was geweest om aan de wal te gaan zodra de jongste naar school moest.
Maar ook hieruit blijkt weer dat dat diploma S3 of S2 en zelfs S1 aan de wal, buiten de scheepvaart - lees dat vooral goed! - natuurlijk erg weinig voorstelt. En daar heb je dan zo hard voor zitten studeren en met zo'n mooi diploma was je telkens als je slaagde weer zo blij!

Ik heb nog een goed voorbeeld. Ik was nog maar kort getrouwd toen ik een bijna onweerstaanbare aandrang voelde om een baantje aan de wal te zoeken. We woonden in Eindhoven, mijn vader werkte bij Philips en mijn schoonvader werkte bij Philips, beiden in een mooie baan en dus lag het voor de hand dat ik daar ook zou solliciteren. Niet omdat ik zo graag gloeilampen of radio's of karton of glas of hoesttabletten wilde maken, maar gewoon om elke nacht opnieuw met mijn jonge vrouw te kunnen stoeien. Ik zal het kort maken: bij de afdeling Personeelszaken van Philips werd ik verwacht en ik had dan wel geen kruiwagen, maar toch een klein beetje voordeel. Dagenlang heb ik daar rondgesjouwd en rondgekeken. Ik zag niets dat me aantrok en die man van Personeelszaken zat zwaar met mij te kijken. Die zag er tegenop om mijn vader of mijn schoonvader te bellen en te zeggen: "Sorry, maar aan die gozer heb ik echt helemaal niks." Toen ik hem eindelijk zover kreeg om me alleen maar te vertellen wat ik eventueel per maand zou gaan verdienen, viel dat wel heel erg tegen en dat zei ik ook. Waarop die goeie man zei: "Tja, maar u hebt uw derde rang. Als u uw tweede rang had, zou dat nogal wat verschil maken."
Waarop ik uiteraard vroeg wat ze bij Philips aan een S2 hadden. "Helemaal niks," zei die man, "maar dan kan ik u hoger inschalen."
Dat voor wat betreft de intrinsieke waarde van stuurliedendiploma's.

En daarom handhaaf ik mijn stelling onverkort: Wie na een opleiding tot stuurman te hebben gevolgd, besluit om toch maar liever aan de wal te gaan werken in een functie buiten de scheepvaart, heeft duidelijk het verkeerde beroep gekozen.

Dick, ook jij had klaarblijkelijk niet goed of niet alles gelezen. Misschien is het je na het bovenstaande wat duidelijker wat ik bedoel. Voor marconisten - sparksen, radio-officieren - lag het weer heel anders. Dat was een beroep dat in minder dan honderd jaar kwam en ging. In dienst van een Engelse koppelbaas verhuurde ik de laatste radio-officieren aan hen die ze nog nodig hadden, maar niet meer van Radio Holland konden krijgen. Ik was degene die aan het graf van de laatste marconist stond, niet alleen figuurlijk, maar zelfs bijna letterlijk. Een van hen stierf aan boord van een schip van Van Uden in Abidjan in het harnas. Een heel oude Engelse marconist die er nog veel ouder uitzag. Hij was nauwelijks zestig, maar leek ver in de negentig. Ik had moeite om de keuringsarts in Rotterdam ervan te overtuigen dat de datum in zijn monsterboekje echt klopte. In het Zeemashuis, waar ik ze onderbracht en vanwaaruit ik ze certificeerde, trof ik iemand die hem ook had gezien en die zei: "Ik weet dat je moeite hebt om marconisten te vinden, maar dat je nu ook al lijken opgraaft, dat gaat toch wel een beetje ver."
We hebben hem op een wat sombere dag op een klein kerkhof ergens in Engeland begraven, na hem in de kleine kapel op zonder meer indrukwekkende wijze en onder het zingen van Eternal Father, Strong to Save te hebben herdacht.

Radio-officier leek me nu bij uitstek een beroep om tijdelijk te doen. Mooie opleiding, mooi vrij leven aan boord van schepen en vaak de gelegenheid om ook écht iets van vreemde landen te zien en als je eraan toe was een goede kans op een geschikte baan aan de wal. Toen het echt op zijn laatste benen liep was er in Engeland, ergens in de Midlands, nog altijd een school die radio-officieren afleverde, echt tot aan de laatste dag. Die jongelui kreeg ik dan ook, jongens en een aantal aardige meiden. Die vroeg ik dan waarom ze in 's hemelsnaam die opleiding nog hadden gekozen en dan was het antwoord altijd hetzelfde: nog mooi even dat leven aan boord van schepen meepikken en daarna verder gaan studeren, elektronica, computertechnieken, informatica, want daarvoor vormde die opleiding aan die school in de Midlands een uitstekende basis.

En dan de civiele dienst. Ook die mensen konden natuurlijk altijd aan de wal terecht en ook daarvan kan ik me voorstellen dat je van begin af aan van plan bent om dat maar tijdelijk te doen. Wie een opleiding had gevolgd aan de Vakschool voor opleiding van Civiel Personeel ter Koopvaardij, in Amsterdam, had een gedegen basis. Voeg daar weer een aantal jaren op zeeschepen bij en zo iemand kon heel wat kanten op.
Wijlen mijn ex-zwager was een matige MULO-leerling. Hij kwam bij de girodienst in Den Haag te werken in de tijd toen dat allemaal met de hand werd gedaan, formuliertje voor formuliertje. Daar kun je misschien heel oud, maar volgens mij ook hartstikke gek bij worden. Van de ene op de andere dag besloot hij zijn toekomst in het hotelvak te gaan zoeken. Of er op de Hogere Hotelschool in Maastricht geen plaats was of dat ze hem niet wilden hebben, weet ik niet, maar in elk geval ging hij naar de Vakschool voor opleiding van Civiel Personeel ter Koopvaardij. Daar hoorde dan wel een bepaalde vaartijd bij en hij kwam bij de Rotterdamsche Lloyd terecht, maakte een aantal kustreizen als bediende en ging toen naar de "Willem Ruys" die destijds reizen rond de wereld maakte. Daar deed hij het uitstekend, kwam eerst in een van de bars, later in het purserskantoor terecht. Na die vaartijd werkte hij in verschillende functies in verschillende hotels in Zwitserland en Oostenrijk, kwam uiteindelijk in een zeer luxe hotel In Verviers, België in de receptie en werd daar directeur. Tot zijn te vroege dood is hij directeur in verschillende hotels geweest, als laatste bij Holiday Inn in Eindhoven.

Kortom: ik blijf het toespitsen op de opleiding tot stuurman en die stelling hierboven. Als je niet in de scheepvaart in de ruimste zin van het woord blijft, is dat een vrijwel verloren opleiding. Had je beter van het begin af aan iets anders kunnen gaan doen.

Dick, naast het varen zijn er altijd een aantal andere beroepen geweest die mij zeer hebben aangetrokken. Voer voor psychologen, als ik ze noem. Wat te denken van kantoorboekhandelaar, televisieregisseur, chirurg, mogelijk orthopedisch chirurg?
Maar ook de krant, het werken in een team bij het maken van een krant. Daar kwam ik toevallig in terecht toen ik door de omstandigheden gedwongen een tijd aan de wal moest blijven, zo ziek als een hond, maar toch niet stil kunnen zitten. Maar daar kwam ik dan weer terecht omdat ik ook toen al een aardig stukkie kon schrijven. En bij die krant ontmoette ik Jan van Hout en door hem kwam ik in de vertalingen terecht. Schrijven zou ik altijd hebben gedaan en dat deed ik ook, ook varend al.

Maar bij alles wat ik ooit heb gedaan - en dat is aardig gevarieerd - heeft toch altijd het gevoel overheerst dat er meer één ding is dat ik echt goed kan, waar ik werkelijk geschikt voor ben en dat ik in mijn vingers heb; dat is varen en schepen en alles wat daarmee in verband staat. Ik koos het voor mij juiste beroep.

[Brazuca]

Geen probleem hoor Theo, ik had je stuk al diverse keren gelezen voordat ik gereageerd had en dat je jezelf beperkt had tot de machinisten en stuurlieden, en dan met name de `rangers` had ik wel begrepen. Dat je de sparksen en andere opvarenden niet noemde had ik opgevat als een soort van provocatie om reacties uit te lokken. by the way, wij sparksen zijn gewend om af en toe overgeslagen of vergeten te worden..., maar dan draaien we gewoon het volume van de spreeuwenkist omhoog.....

Maar zelfs dan blijf ik van mening dat een ex-ranger met zeg een 10 tot 15 jaar vaartijd, ondanks de specifieke gerichte opleiding met name voor stuurlieden, goed aan de wal terecht kon, zoals jij ook als voorbeeld aangaf bij van Gend en Loos. Dus voor ex-stuurlieden waren er best wel opties zoals; havendienst, loods, de sector voor logistiek en transport, algemeen management e.d.
Voor wtk's was het nog iets makkelijker om aan een goede walbaan te komen. Ik durf te stellen dat een groot gedeelte van de petro-chemische industrie in en rond Rotterdam succesvol gegroeid is door de grote hoeveelheid goed geschoolde wtk's die gestopt zijn met varen.

Ook de andere functies aan boord zoals civiele dienst, maar ook de bemanning van matrozen en bootslui werden en worden nog steeds aan de wal gewaardeerd. In het dorp waar ik opgegroeid ben zie ik veel ex-opvarenden in een leidende positie in de schaal- en schelpdieren sector.

Kortom, wat ik met mijn betoog wil zeggen dat het niet voor iedereen is weggelegd om tot aan zijn pensioen te blijven varen, en dat er goede alternatieven beschikbaar waren, en ex-opvarenden gewild waren in bepaalde sectoren van nijverheid en industrie inclusief stuurlieden. Dat niet iedereen deze mogelijkheden zag en/of heeft benut is een andere kwestie.

Ook ik ken stuurlui en ook wtk`s die van ellende maar weer zijn gaan varen, maar ook aan boord niet meer echt konden wennen omdat het systeem al teveel veranderd was en ze nu 'vol' mee moesten draaien. Het waren vaak niet de meest gezellige lieden...

Dat niet voor iedereen deze overgang naar een walbaan even gemakkelijk was, heeft m.i. meer met persoonlijke instelling en ambitie te maken, dan met opleiding en ervaring. Iemand moet zich willen aanpassen aan de nieuwe werkomgeving en aan het nieuwe leefritme. Degene die overgestapt is met de verwachting dat er niks zou veranderen zal inderdaad een moeilijke periode hebben doorgemaakt.

Ik sluit af met een uitspraak van Charles Darwin, wat mij wel passend lijkt voor dit topic; “It is not the strongest of the species that survives, nor the most intelligent, but the one most responsive to change.”

By the way, heette jou ex-zwager van Hilten ? (ex-directeur van het Holiday-Inn in Eindhoven) ?

[Jos Komen (R.I.P)]

Theo selecteert voor dit topic een beperkte doelgroep, zelf denk ik meer aan de ervaringen van iedereen die gevaren heeft en is omgeschakeld naar een walfunctie met de daarbij komende perikelen.
Dit laatste lijkt me meer toepasselijk voor Kombuispraat.

[Theo Horsten (R.I.P.)]

zelf denk ik meer aan de ervaringen van iedereen die gevaren heeft en is omgeschakeld naar een walfunctie met de daarbij komende perikelen.

Daar ben ik me van bewust, Jos en daarom heb ik verder weinig bij te dragen.

Inderdaad, Dick: Hans van Hilten was een broer van mijn eerste echtgenote. Kende je hem? Prima kerel. Geknipt voor dat vak.

[Jan Dikker]

Hallo allemaal,

Als je een nieuw onderwerp begint kun je je moeilijk ontrekken aan het geven van een beschrijving van je eigen levensloop na je handtekening op het eerste arbeidscontact.

Zittend in de derde klas van de HBS maakte ik kennis met de personeelschef van de KPM
tijdens een radio-uitzending “Schip van de Week” die ook bestemd was voor mijn broer. Hij vroeg me of ik ook interesse had om te gaan varen. Ik kon zelfs mogelijk direct naar de cursus in Vlissingen. De laatste twee jaar op de HBS waren volgens mij geheel overbodig, maar mijn ouders dachten daar even anders over en tot deze dag ben hen dankbaar dat ze mij die school hebben laten afmaken, zelfs in vijf jaar!

Begin 1954 monsterde ik voor de eerste keer op een schip van de KPM aan. Op mijn twintigste verjaardag. Na mijn contract en een vergeefse poging het dienstverband voort te zetten op schepen van de H.W.A.L., met dezelfde personeelschef, kwam ik terecht op de tankers van de Standard Vacuüm Tankvaart Maatschappij. In juni 1961 kwam ik weer thuis en was het arbeidscontract beëindigd omdat omdat Bung Karno geen Nederlanders wenste en we daarom allemaal vervangen werden door Italianen.

Een aantal van mijn collega’s werd aangeboden in dienst te treden van Mobiloil Nederland N.V. in Rotterdam. Het bleef dus het Vliegend Paard, maar nu niet in de schoorsteen. Na een opleiding van een paar maanden ging ik werken als field engineer, smeertechnisch adviseur. We woonden in Vlissingen en het gebied waarin de bedrijven lagen die ik van advies moest voorzien, lagen in Twente en de drie Noordelijke provincies. Dus in de kost en een weekendhuwelijk. Elke week met de kever op en neer over de toen nog voornamelijk tweebaans wegen naar het Oosten en Noorden. De werkgever drong dan ook aan op vestiging in het werkgebied, lees Enschede. Het heeft tot juli ’62 geduurd en toen zijn we in goed overleg gescheiden en monsterde ik weer aan.

Die tweede varensperiode duurde tot maart 1965. Toen trad ik, nadat mijn vader een sollicitatiebrief had geschreven als afdelingschef technische dienst in dienst van de autobandenfabriek in Enschede. Dat werd ongeveer een jaar later, weer na een opleiding, als specialist van een bepaald onderhoudssysteem, een functie op een centrale afdeling van het concern Vredestein in Loosduinen. Alhoewel de inhoud van de functie zich ook in andere richtingen heeft ontwikkeld werd het arbeidscontract verbroken omdat meer dan vier honderd werknemers tegelijk moest ontslagen wegens het teruglopen van de resultaten en ik ook daartoe behoorde.

Na een paar maanden in de WW tenslotte in dienst gekomen bij een hogeschool in Goes als technisch stafmedewerker. In die functie me verder ontwikkelt, - de komst van de mainframe computer op de hogescholen -, en na de fusie van deze scholen als docent/systeembeheerder geëindigd op de De Ruyterschool.

Vanaf mijn vervroegde pensionering, ik was toen 61, tot bijna mijn zeventigste jaar, aanvankelijk met een eigen zaakje, maar later nog een paar jaar in loondienst, heb ik geprobeerd een paar centen bij te verdienen met allerlei werkzaamheden die betrekking hadden met het aan de man brengen van elektronische zeekaarten.

Good Goan.

Jan

[debby (R.I.P.)]

Wat mij wel opvalt, is het verschil tussen de reden om te gaan varen. Er zijn mensen die er bewust voor hebben gekozen om eerst een studie te doen van vele jaren, om dan aan te monsteren, meestal als koopvaardijofficier.
Deze mensen hebben voordat ze die studie begonnen, of terwijl ze met die studie bezig waren, nog nooit een voet aan boord van een schip gezet. Of het moest zijn op een opleidingsschip.
Maar toch, er bestond ook een risico dat het varensleven niet zo aantrekkelijk was als dan men voor ogen had.
Wat dan te doen?
Ik kreeg van de Rott. Lloyd de mogelijkheid om te gaan leren voor vierde stuurman. Op zich een mooi aanbod. Er zat een nadeel aan. Ik moest voor vier jaar tekenen ivm studie schuld. Nu is het ook begrijpelijk dat de maatschappij z'n geld ook weer terug wil hebben.
Ik heb het niet gedaan, want in totaal was ik al een jaar of zes verder, inclusief de studie.En nu als matroos zijnde kon ik stoppen wanneer ik maar wou. Uitgezonderd het varen voor je militaire dienst.
Ik heb op diverse nachtwachten gesprekken gevoerd met diverse stuurlieden die er ook wel mee wouden stoppen, maar het niet wilden vanwege een promotie die in het verschiet laf, en dus meer gage opleverde.
Ook kapiteins, hadden wel eens nagedacht over het stoppen. Maar meesal was de gage wel een van de bellangerijkste punetn om maar door te gaan. Vergeet ook niet dat je als zeevarende eerder met pensioen kon. En er waren er ook wel een paar bij die gewoon niet konden wennen aan het leven aan de wal.Veel te veel regeltjes.
Als je een beetje van je vrijheid hield, ging je niet aan de wal werken.
Tot zover mijn bijdrage aan deze mooie discussie.
groetend; debby

[P.M. Noppeney]

Theo;

Even een vraagje, in 1965 was ik bakker op het s.s. "Rotterdam", de chef purser was ook een van Hilten. Is dit dezelfde?

Groeten uit een winderig Den Helder,

Peter Noppeney

[Jos Komen (R.I.P)]

Ik zal uiteraard ook mijn bijdrage aan dit topic leveren, maar dit neemt nogal wat tijd in beslag, want mijn carrière bestond naast het varen ook uit diverse tijdelijke walbaantjes.
Na mijn tankertijd kon ik eigenlijk nergens mijn draai goed vinden, maar ik heb wel ervaring opgedaan die me later goed van pas is gekomen.
In 1980 kwam ik pas in rustiger vaarwater en heb ik het met mijn walbaantje toch nog 27 jaar uitgehouden tot mijn pensioen.

[louis holleman]

Toch nog maar ff reageren.
Ik denk dat je de stelling wat anders moet poneren. Waarom ga je varen? Daarna komt pas: was je daarin wel gelukkig, vond je dat je wat anders moest en hoe beviel dat dan uiteindelijk?

Waarom ga je varen? I.m.o. zijn de meeste mensen op jonge leeftijd gaan varen, niet op oudere.
Waarom doe je dat? Ik denk persoonlijk dat veel mensen, die tussen hun pak 'm beet 15 en 20e zijn gaan varen dat deden omdat ze iets avontuurlijks wilden. Weg uit het "gezag", geen gezeik en iedereen rijk. Nou ja, je snapt wel wat ik bedoel.

Deze jongen kwam uit een milieu waar rang en stand reuze belangrijk was. En dan ook nog op een leeftijd waarop ik dacht: wat doe ik toch op school? Ik zag dat helemaal niet zitten en zat lekker te dagdromen "over zee en ver weg". Dat ver weg had wel iets magisch.
In Scheveningen liep ik regelmatig langs de roestbakken die daar lagen, keek er verlekkerd naar en een keer liep er een wachtsman op zo'n ding die vroeg of ik aan boord wilde kijken. Ja natuurlijk, dat wilde ik wel. Dus mocht ik mee op de stink- en roestbak en ik werd helemaal wild.
Ik heb het al verteld, mijn moeder informeerde eens voorzichtig wat ik nou eigenlijk wilde worden. Mijn vader interesseerde dat geen bal, dat geeft tussen () dan ook de situatie in het gezin een beetje weer. Ik antwoordde dus: haringvisser, ma. Ze schrok zich rot. Zoonlief heeft geen eergevoel, zit wel op de HBS maar wil daar niks mee. Haar argument was: "en als je dan
een meisje krijgt, moet je zeggen dat je MAAR haringvisser bent". Het woord MAAR sprak ze niet uit maar echoode nog lang na in mijn oren. En tja, je komt ook uit een bepaald milieu en het kwam me niet onredelijk over... en ze hadden liever gehad dat ik doctorandus was geworden.
Affijn, je maakt je HBS af (nodig voor de vooropleiding) en gaat naar de zeevaartschool. En dan ga je varen. Wowiezowie!
Ik herinner me nog dat mensen uit de buurt vroegen: Goh joh, wat doe jij nou eigenlijk? Nou meneer of mevrouw, ik ben zeeman. (Ik was niet de figuur die gelijk begon te roepen dat ik officier was). Je zag ze al kijken en denken: oh, een hoerenloper en een drankorgel dus. Laten we gewoon heel eerlijk zijn. Daar kunnen we nog hele discussies over hebben, maar dat is hier ff niet aan de orde.
Ik ging mijn eerste reis op, was nog net geen 21. Je droom gaat in vervulling. Een aantal jaren later denk je zelf: is die droom nou wel zo uitgekomen? Ja aan de ene kant, nee aan de andere kant.
Buren zeiden: jeetje, dan zie jij echt veel van de wereld, en we praten over de jaren 60, 70, toen Jan Dinges nog echt niet op vakantie naar Phuket ging of miepje van de buren 3 maanden ging backpacken in Aussieland.
Jazeker, ik heb heel wat water en lucht gezien, zei ik dan. Je zei maar niet dat je veel havenkroegen en vreemde bierlabels had gezien. Pas in mijn latere jaren op de koopvaardij gebruikte ik ook daadwerkelijk mijn vrije tijd om iets te gaan zien: autootje huren en rondtoeren maar. Goh, wat heeft die sparks een luizenbaan.
En dan krijg je ineens zomaar out of the blue verkering. Thuis. Is het dan nog zo leuk? Ik hield het best wel een jaartje aan de andere kant van de aardbol vol. Blij dat ik daarna 4 maanden verlof had. Maar ineens ga je toch anders over zaken denken, ook al omdat je inmiddels wat meer zicht hebt op "dat varen" en wat het in concreto inhoudt.
Veel mensen hielden het dan nog vol tot hun 27e, dat hield uiteraard verband met de militaire dienstplicht. Was die niet op die manier ingesteld geweest, dan zullen er velen al voor die tijd mee gekapt zijn, laten we heel eerlijk zijn.
En vervolgens krijg je dan inderdaad de vraag: wat dan en wordt je daar dan gelukkiger in?

[Theo Horsten (R.I.P.)]

in 1965 was ik bakker op het s.s. "Rotterdam", de chef purser was ook een van Hilten. Is dit dezelfde?

Wat de tijd betreft, zou het kunnen kloppen. Maar ik dacht toch zeker te weten, dat hij na de "Willem Ruys" aan de wal is gekomen. Ik kan het ook niet meer navragen, want degenen van de familie die dat konden weten zijn inmiddels overleden.
Nee, het lijkt me bij nader inzien toch ook erg onwaarschijnlijk. Zover was hij toen nog niet. Hij heeft in verschillende hotels heel wat rangen doorlopen en ik weet nog dat hij in Zwitserland op den duur sommelier was. Pas in Verviers kwam hij bij "Amigo" in de receptie en werd uiteindelijk directeur. Daarna heeft hij een paar keer geprobeerd om een makkelijk baantje in de receptie van andere hotels te krijgen, want hij hoefde niet zo nodig, maar hij was helaas te goed. Hij was telkens binnen de kortste keren directeur.

Veel mensen hielden het dan nog vol tot hun 27e, dat hield uiteraard verband met de militaire dienstplicht. Was die niet op die manier ingesteld geweest, dan zullen er velen al voor die tijd mee gekapt zijn, laten we heel eerlijk zijn.

En hoe zit dat dan met die ouwe hoofdwerktuigkundigen, eerste stuurlieden, bootslieden, ouwe koks en ouwe kapiteins waar iedereen mee heeft gevaren en zo hoog van opgeeft? Akelige chagrijnen bij wie het nooit goed was, maar waar we allemaal toch zoveel van hebben geleerd en nog steeds hoog van opgeven?
Voeren er dan helemaal geen bereisde, ervaren mensen meer? Ik heb toch aardig wat mensen hun pensioen zien halen en sommigen gingen daarna nog door met aflossen. Met oude, Nederlandse sparksen heb ik nooit gevaren, maar ik heb wel aardig wat oude, door de wol geverfde, gepokt en gemazelde Engelse en Ierse sparksen aan hun laatste schepen geholpen. En een verdwaalde Canadees, Bob Hogan. Die was als radio-amateur begonnen en had op latere leeftijd een certificaat als RO verworven. Waarom, weet ik niet, maar de mannen van de Inspectie Kust- en Scheepsradio die hem in Holland moesten certificeren, waren niet echt blij met hem, maar ze konden hem ook niet weigeren. Hij was een groot succes hij de Holland Amerika Lijn. Hij had zo'n tanig Marlboro uiterlijk met zilvergrijs haar en hij sprak met een melodieuze "drwal". Vooral de wat oudere dames waren zeer van hem gecharmeerd en daar gaat het op die schepen tenslotte om: het de passagiers naar de zin maken. Daar moet je als koppelbaas terdege rekening mee houden.