Drank en vrouwen...

[Theo Horsten (R.I.P.)]

-----------------------------------------------------------------------------------Drank en vrouwen...

------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------Banketbakkerij Rijssemus - Overschie

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zaten vier leden van onze familie op zee: mijn oom Jan Kreumer, mijn vader, zijn jongere broer Willem en mijn neef Jaap Kreumer. Oom Jan was kapitein, mijn vader was machinist en zijn broer Willem was olieman, alle drie bij de Rotterdamsche Lloyd. Neef Jaap had in Delfzijl op de "Abel Tasman" de AS opleiding gedaan en zat, toen de oorlog uitbrak, in Rotterdam op school voor zijn 3de rang.

Oom Jan Kreumer kwam niet terug uit de oorlog. Hij liet samen met nog 90 van de 94 bemanningsleden op 2 januari 1942 het leven bij de torpedering van de Langkoeas. Mijn vader kwam in oktober 1945 weer thuis, levend en wel en redelijk gezond, maar zeker niet onbeschadigd. Hoe zwaar beschadigd, dat werd pas veel later duidelijk.

Zijn jongere broer Willem, geboren in 1914, was pas kort voor de oorlog naar zee gegaan. Willem was van jongs af aan een sportman geweest, turnen en kanovaren, maar bovenal wielrennen. De familie van mijn vader woonde in Dordrecht en ik kan me nog herinneren dat Willem ons vroeger in Rotterdam, aan de Schiedamseweg kwam opzoeken, op zijn racefiets vanuit Dordrecht. Later begon hij zelfs een fietsenzaak in Dordrecht en ergens is nog een foto van hem, staande in de deur van zijn zaak. Waarom hij die fietsenzaak opgaf en het besluit nam om naar zee te gaan, weet ik niet. Ik weet wel dat het achteraf bezien geen juist besluit was. Sterker nog: het werd hem fataal. Willem had na de ambachtsschool geen verdere opleiding gevolgd, maar wilde desondanks, net als zijn oudere broer - mijn vader - in de machinekamer varen en werd olieman. Ik heb nooit beter geweten of hij was motordrijver – wat in die jaren nog geen gediplomeerde functie was – maar terwijl ik bezig was om de feiten voor dit stukje te verzamelen, kwam ik op zijn registratiekaart van de Shipping alleen maar “greaser” tegen. Vanaf april 1939 op de Bantam en daarna op de Kote Gedé. Hoe het ook zij, hij zat in 1942, toen de Japanners Java onder de voet liepen, in Batavia aan de wal, afgemonsterd van de Kote Gedé en wachtend op een volgend schip. Hij kwam in een kamp terecht, overleefde daar wel, maar kwam in juni 1946 volkomen gebroken en getraumatiseerd en met een verminkte linkerhand in Holland terug. Hij is er nooit meer bovenop gekomen en aan de drank ten onder gegaan. Hij overleed in 1971, nog maar 57 jaar oud. Ik herinner me Willem nog altijd als een zeer aimabele man die sprekend op mijn vader leek, altijd lachte en heel zacht sprak. Dat is mijn sterkste herinnering aan hem: die lach en die zachte stem met dat Dordtse accent. Mijn moeder was verzot op hem, dat weet ik ook nog. Ik heb in 1951 zelfs nog even samen met Willem gevaren, toen hij machinist was bij mijn neef Jaap, op “Het Potje van mijn Tante”. Hij was aan boord toen we in oktober 1951 in Finland op de stenen liepen en het weinig scheelde of het was een total loss geworden. De reparatie bij Vuijk in Capelle aan den IJssel ging zo lang duren - het hele vlak moest worden vernieuwd en de motor uit- en opnieuw ingebouwd worden - dat de hele bemanning werd ontslagen, behalve ik. Ik was lichtmatroos, de jongste en met 60 gulden in de maand de goedkoopste en neef Jaap noch mijn vader wilde dat ik ergens anders heenging en dus werd ik voor de duur van de reparatie aangesteld als wachtsman. Willem moest iets anders gaan zoeken en ik denk dat dit iedereen eigenlijk wel goed uitkwam, want Willem had een ernstig drankprobleem, dat was duidelijk. Het contact tussen mijn vader en zijn broers ging daarna vrijwel verloren en kwam ook nooit weer echt goed. Pas vele jaren later, in 1992 of daaromtrent, toen ik de familie eens goed ging naspitten, kreeg ik contact met zijn zoons, mijn volle neven. Zij hadden , twintig jaar na zijn dood, nog altijd geen goed woord voor hun vader over en velden een keihard oordeel: hij had dat kamp en al die ellende al die jaren alleen maar als excuus gebruikt om zijn drankzucht goed te praten. Wie ben ik om te zeggen dat ze dat helemaal verkeerd zagen? Ik had in 1992 alleen maar een vervagende herinnering van alweer veertig jaar geleden aan hem; zij maakten hem vierentwintig jaar lang dagelijks mee, van 1947 tot zijn overlijden in 1971. "De hele kroeg stond straalbezopen om zijn graf," vertelden ze. Mijn zwakke poging om dat wat te nuanceren, werd zo resoluut afgekapt, dat ik er niet verder op door wilde gaan. Een ding is echter zeker: niet alleen Willem, maar ook zijn vrouw en kinderen betaalden een heel hoge prijs voor de oorlog.

--
Bantam--------------------------------------------------------------------------------------------------Kota Gede

Mijn neef Jaap Kreumer hield het in 1942 verder voor gezien op school, werkte een poosje in het magazijn van het bekende automobielbedrijf Pietersen & Co. aan de Nieuwe Binnenweg in Rotterdam, om vervolgens in de zomer van 1943 tot grote consternatie van zijn moeder en de hele verdere familie als matroos "voor de mof" te gaan varen. Op het s.s. RIJN van Vinke Houtvaart. Wat hij er, terecht, niet bijvertelde, was dat hij en een paar van zijn maten bepaalde plannen hadden. Direct de eerste reis zagen hij en nog drie anderen kans om in de Stockholmer Scheren de Duitse bewakers op te sluiten waarna ze bij Dalarö overboord sprongen en naar de wal zwommen. Na in Zweden eerst een tijd geïnterneerd te zijn geweest, arriveerde hij in oktober 1944 uiteindelijk in Engeland en voer vanaf november als stuurmansleerling in dienst van de Shipping op de Vulcanus van de KNSM, de Maaskerk van de VNS en de Govert Flinck en de Frans van Mieris die onder beheer van de Rotterdamsche Lloyd voeren. Hij was de laatste van het viertal die Holland verliet, maar was als eerste terug, op 7 augustus 1945, met de Frans van Mieris, in Rotterdam, in de Waalhaven, waar alle brugkranen nog voorover in het water lagen. Het was die dag zijn verjaardag, hij werd 25 jaar en ik zie het nog voor me, hoe hij met een bootje naar de wal werd gebracht, In zijn uniform met witte pet, rechtop in dat bootje en breed lachend, een en al levenslust en gezondheid. Hij had die laatste maanden van de oorlog gelukkig gevaren en alleen maar een hoop plezier gehad, zowel in Zweden als daarna, maar hij had wél zijn vader verloren en ook daar kom je niet zonder schade vanaf. Zo betaalde onze familie al met al toch een stevige prijs aan die rotoorlog.

--
Vulcanus--------------------------------------------------------------------------------------------Maaskerk

Nu zal de oplettende en intussen wat ongeduldig geworden lezer zich mogelijk afvragen wat dit alles in hemelsnaam te maken heeft met "drank en vrouwen" en vooral met Banketbakkerij Rijssemus in Overschie. Welnu, dat zal ik uitleggen. Hoewel de drank hierboven al aan bod is gekomen, zij het in zeer negatieve zin, is die titel, "Drank en vrouwen...", in feite niets anders dan een lokkertje dat ervoor moet zorgen dat vooral veel nieuwsgierigen dit topic begerig aanklikken. Een slinkse manier om het kijkcijfer te verhogen, zeg maar. Hoewel… toch niet helemaal. Aan de vrouwen kom ik onmiddellijk hierna toe, terwijl de drank als sociaal smeermiddel later volgt. Dat komt in een volgende aflevering waar ik even op mijn gemak voor ga zitten. We gaan dan terug naar de maanden net na de bevrijding van Nederland, de maanden waarin Nederland blééf feesten, want dat was na 5 mei 1945 echt niet in een week en zelfs niet in een maand bekeken. De bevrijdingsfeesten in steden en dorpen, in buurten en in straten, hebben die hele zomer voortgeduurd. Dat was niet alleen maar zaklopen en koekhappen voor de jeugd, oh nee. Er werd gezopen en genaaid bij het leven. De zevendelige tv-documentaire Na de bevrijding geeft daar een goed beeld van.
Neef Jaap kwam mooi op tijd terug voor die feestelijkheden en kort nadat hij zijn moeder, zijn tante en mij daar aan de Waalhaven had begroet, stortte hij zich daar met hart en ziel in. Wat Banketbakkerij Rijssemus, Rotterdamsche Rijweg 44, Overschie, daarmee te maken had, onthul ik in de volgende aflevering.

----
Govert Flinck--------------------------------------------------------------------Frans van Mieris


Tekst ©2014 Theo Horsten

[ArnoldW]

Theo.
Het eerste deel leest al lekker "weg" en ben benieuwd naar hetgeen dat volgt.
Groet Arnold.

[Harry G. Hogeboom]

een lokkertje

Jaaaa jaaa Horsten.....een zeelieden forum...." Drank & vrouwen".......

Er werd gezopen en genaaid bij het leven.

Sukses verzekerd .........je weet het weer leuk te brengen

[john.marlit]

Prachtige intro Theo

[Jos Komen (R.I.P)]

Zeelui hadden vroeger inderdaad een bedenkelijke reputatie, je zag ze denken als je zei dat je zeeman was: "Oh, ben je er zo eentje".
Vooral potentiele schoonmoeders.
Maar ik kijk uit naar het vervolg Theo!

[v+d]

we wachten het vervolg met ongeduld af! Drank en vrouwen, in Den Haag had je een grote hoerenbuurt er legde geen fatsoenlijk grote vaart schip aan, Scheveningen was het dichts bij met wat loggers en op Engeland varende groentenboeren . Waar zeelieden toch die slechte naam van hebben??

[Bema]

[gerard tenerife]

Harry neemt me de woorden uit de mond
Pracht begin Theo.
mvg Gerard.

[P.M. Noppeney]

Theo

ook ik wacht met spanning op het vervolg. Drank en vrouwen, breek me de bek niet open.

Groeten uit Nieuwediep (volgens sommigen het Sodom en Gomorra van Nederland)

Peter Noppeney

[Harry G. Hogeboom]

in Den Haag had je een grote hoerenbuurt

Leg dat eens verder uit Jan.........ik kom uut Oaveriessel en doar sloapuh wuulluh achterin