Overgang (naar een walbaan)

[Bob R.I.P.]

Er worden een paar disciplines over het hoofd gezien. Behalve stuurlui en wtk's hadden we de dekdienst, het m.k. personeel, de civiele dienst en last but not least de radiodienst. Bij allemaal zijn er mensen die (ver) voor hun pensonering aan de wal kwamen.
Zelf kwam ik aan de wal omdat ik al tijdens de wittebroodweken last kreeg van, naar heel veel later bleek, galstenen. Toch nog een reisje, maar dat ging mis. Bijna moest ik gerepatrieerd worden. Dus noodgedwongen aan de wal, eerst met ziekteverlof en dat beviel eigenlijk wel. Ik kreeg een baantje bij RH, en na een paar jaar stapte ik over naar de INA, Decca techneut. Een flink deel van je opleiding bleef je gebruiken, echter het seinen en opnemen was voorbij. *) Nooit spijt gehad dat ik aan de wal kwam, tot de kennismaking met dit forum. Als ik dan die prachtige schepen zie en de verhalen lees, dan gaan je gedachten wel eens terug en "was maar door gegaan". Het is nu te laat en moet ik het doen met jullie verhalen en foto's en mijn herinneringen van een paar jaar varen.

*) Vorig jaar nog even gedaan bij de stoomtram Hoorn - Medemblik. Slechts 1 dag, daarna nooit meer wat van gehoord. Vreemd.

mvg
Bob

[debby (R.I.P.)]

Voor de meeste opvarenden behorende tot de dek en/of machinedienst kwam inderdaad met de opkomst van andere nationaliteiten aan boord wel een verandering.
Kaapverdianen, portugezen, en nog een paar anderen kwamen bij ons aan boord en waren de nederlandse taal, en soms ook de engelse taal niet geheel machtig.
Conclusie wij, moesten ons er maar mee redden. Het niet kunnen verstaan van je eigen collega was niet leuk. Er waren dus ook genoeg misverstanden.
Uiteraard betreft het niet die paar buitenlandse opvarenden die wel van goede wil waren. Maar meestal moesten wij er ons maar mee redden.
Ik heb gehoord dat in dezelfde tijd, op de duitste koopvaardij, ook buitelandse matrozen werden toegelaten, maar die moesten binnen een jaar in ieder geval alle scheepsuitdrukkingen en scheepsconversatie in het duits moeste praten en begrijpen.
Dat gebeurde bij ons niet. Vooral oudere opvarenden hadden hier wel eens moeite mee, Voor hun hoefde dat niet zo.
Er zijn mede daardoor toendertijd ook al heel wat mensen geweest die de koopvaardij verlaten hebben.
Ook omdat de meeste buitenlanders serieuze mensen waren, ging het soms ook wel ten kostte van de gezelligheid aan boord.
Wij hielden wel van een drankje aan de bar, maar daar deden hun meestal niet aan mee.
Ik weet niet zeker of dit wel bij het onderwerp past, maar ja, als het niet zo is wil ik dit wel weer verwijderen.
groetjes, debby

[louis holleman]

Tja...
Waarom ben ik gaan varen? De zee trok op een of andere manier verschrikkelijk. Ik woonde in Den Haag, zat om de haverklap in Scheveningen naar de einder te staren, las inmiddels alle boeken van K. Norel die over zee gingen, en wilde maar 1 ding: naar zee. Aanvankelijk wilde ik vlieger worden maar met mijn twaalfde kreeg ik 2 permanente patrijspoorten voor mijn ogen en die droom was toen over. Zo ook om stuurman te worden, het kon toen gewoon niet. Nou, dan word ik toch haringvisser op zo'n stinklogger? Ik zag dat wel zitten. Mijn moeder niet. Ik zat inmiddels op de HBS en daar zat ik niet voor op de HBS. Mijn vader, rector van datzelfde lyceum, haalde een beroepenalmanak tevoorschijn en we gingen zitten spitten. Omdat ik ook geinteresseerd was in elektro en elektronika kwamen we op het beroep "sparks" uit. Dus de HBS afgemaakt, naar de RH school in Rotjeknor en in Scheveningen examen gedaan. Toen was ik dus sparks. Het beviel prima. Zelfs nog toen ik, nadat ik verkering had gekregen even een jaartje bij de RIL moest draaien.

We hielden het vol. Maar intussen begon ik, door het geduvel met de nieuwe Prinsendam - en ik bedoel niet het feit dat die (later) afgezopen is, maar die ging cruisejes maken van Alaska naar de US en die kreeg dispensatie om zonder sparksen te gaan varen - geleidelijk het idee dat het met de sparksen in de toekomst wel eens minder florissant zou kunnen gaan dan ooit voorgesteld was. Destijds werd ik uitgelachen; we weten allemaal hoe het afgelopen is.

Na mijn jaartje RIL kreeg ik een "offshore-contract" aangeboden en dan ook nog een stevig ook. Een jaar minstens, optie op nog een jaar en mogelijk verlenging. Daar zag ik zeker brood in, ook vanwege het twee weken op, twee weken af systeem. Dus ik kreeg een "radio-operator" contract bij RH, dat 5 jaar heeft geduurd. Intussen getrouwd en het beviel uitstekend.
Er kwam echter een kink in de kabel: vanaf 1977 begon de Noordzee exploratie terug te lopen, ontstond er een gigantisch booreilanden-overschot omdat de Noren maar rigs bleven bouwen en de rest geleidelijk begon terug te trekken. De toekomst-situatie veranderde dus. Om het risico te vermijden dan natuurlijk toch door RH weer op een schip te worden geplaatst heb ik destijds besloten er mee te stoppen.

En dan krijg je het inderdaad: je mag dan wel een HBO opleiding hebben gedaan, maar die is zo beperkt als de neten. Ik wilde niet verder in de elektronika. Dat was ook een punt. Dus ik solliciteerde me mottig naar dingen waar ik iets in zag.
Zoals de funktie van "verkoopinspekteur" bij een verzekeringsbedrijf, als ook "cargo inspector" bij de firma Seebold en van Duijn. Beiden leverden een volgend gesprek op. Bij de verzekeringen kon ik na het gesprek zo terecht en ik hapte. Het gesprek bij Seebold heb ik afgezegd... (achteraf misschien wel fout, maar zo is het gegaan).
Het bleek feitelijk om huis-aan-huis spaarverzekeringen verkopen te gaan en dan (bleek naderhand) ook nog om een produkt wat m.i. niet OK was. Maar je stapt daar vol goede moed in en na een jaar had ik het wel gezien. Toen naar een makelaardij gegaan om hun verzekeringstak op poten te zetten. Intussen mijn assurantiepapieren gehaald maar na twee jaar daar werd ik simpelweg strontziek. Het lag me voor geen meter.
Inmiddels lag mijn huwelijk ook op de klippen en ik kapte radikaal met de hele santekraam. Uiteindelijk mijn groot rijbewijs gehaald en als internationaal chauffeur gaan werken. Daarvan zei ik toen: "een aantal jaartjes, maar niet om mijn AOW in te gaan halen". Tot 1986 leuk in gewerkt en toen vond ik het welletjes. Inmiddels was ik 37. Eigenlijk op dat moment kwam ik er achter dat ik ondanks opleidingen enz. behoorlijk beperkt was en vooral OUD. Meneer, wij hebben liever een jonge gast met een hoop ervaring, die hebt u niet en u bent oud.
Ik ging uiteindelijk maar free-lancen in muziek en fotografie. In 1994 vroegen ze mij stomtoevallig of ik geen zin had om op het zwembad van een instelling voor verstandelijk gehandicapten te komen werken. Een middagje wezen kletsen en kijken en "vooruit maar, als het niet bevalt ben ik zo weer weg". Het beviel wel. Het beviel uitstekend zelfs. Ik ben er 17 jaar blijven zitten. Het is dat door alle bezuinigingen en nieuwe maatregelen het vanaf 2010 zwaar begon terug te lopen, reden waarom ik er begin 2011 mee gestopt ben, anders had ik tot februari 2013 doorgedraaid. Maar ik had mijn koopvaardijpensioen al, kon in de gezondheidszorg met flexpensioen en zo zit ik dus nu al een tijdje lekker thuis. Inderdaad, reuze lekker, vooral omdat ik ook geen zin had nog op het eind 2 jaar niet echt lekker te kunnen draaien.

Wat ik wel altijd gevonden heb: de sfeer binnen koopvaardij en ook offshore kom je bijna nergens anders tegen. Je zit met zoveel mensen op een beperkte ruimte, bent van elkaar afhankelijk, kunt niet ff weg en als er stront aan de knikker is los je dat gezamenlijk op.
Waar nog meer? Het gekissebis over onbenulligheden in andere werkkringen deed me altijd weer denken "dat had je toch aan boord echt niet"...

Heb ik spijt? Nee. Als sparks had je na pak 'm beet 1990 niet veel toekomst meer. Mogelijk wel in de offshore, maar dat is allemaal ALS. En als mijn tante klootjes had gehad, was ze mijn oom geweest

[Brazuca]

Nou, nou Theo, ik ben het dus niet met je eens. Dat wanneer je eenmaal voor een zeevarend beroep gekozen hebt je dit tot aan je pensioen moet volhouden omdat je anders het verkeerde beroep gekozen zou hebben.

Ten eerste zijn er vrijwel geen beroepen, zeker niet op middelbaar en hoger niveau die je zeg maar 40 jaar lang kunt beoefenen zonder dat de essentie van het beroep verandert. Ook de opleidingen voor de zeevarende beroepen zijn nu geheel anders van opzet.
Ik vind dat wanneer je jezelf deze beperkingen oplegt, jezelf tekort doet en misschien wel je echte roeping misgelopen bent.
Als jij bij de krant gebleven was, was je misschien nu hoofdredacteur van een landelijk dagblad of een tijdschrift, of had je jezelf zo op het schrijven toegelegd dat je de Nederlandse 'John Grisham" geworden was. Dat ben je misschien al als je naar de hoeveelheid vertalingen kijkt...

Nu wordt in Nederland wel heel erg naar je vooropleiding gekeken, terwijl dat eigenlijk maar een hele korte periode in je leven beslaat. Ik beschouw de Zeevaartschool net zo iets als het halen van je rijbewijs, na het behalen mag je een auto besturen, maar je leert pas auto rijden daarna. Mijn inziens heeft iemand die een opleiding behaald aan de zeevaartschool bepaalde capaciteiten die ook in andere functies en vakgebieden te gebruiken zijn. Ook de rijkere ervaring en grotere zelfstandigheid van zeevarenden, na een aantal jaren vaartijd, werd door veel bedrijven gewaardeerd zoals je ook zelf al aangeeft.

Ook kan het voorkomen dat iemand na een bepaalde periode gevaren te hebben, andere interesses of prioriteiten heeft die zo iemand doen besluiten aan de wal te gaan werken, al dan niet naar tevredenheid. Zo ken ik een kapitein die Doctorandus in de Egyptologie geworden is, en een sparks die een bekend wetenschapper geworden is in de VS.

Mijn inziens kun je het gros van de ex-opvarenden in een zware walbaan neerpoten, waar verantwoordelijkheid, flexibiliteit en doorzettingsvermogen voor nodig is en dan hangt het alleen maar af van de persoonlijke interesses en aanleg of iemand daar succesvol zal zijn ja of nee. Hier zeg ik weer iemand moet wel willen en met een 'open mind' de nieuwe baan accepteren. Je kunt niet verwachten dat iedereen havenmeester, loods of machinist op een elektriciteitscentrale of stoomgemaal kan worden. Daar ligt voor de meesten ook de ambitie niet.

Zelf wist ik van mijzelf vanaf het moment dat ik op de zeevaartschool zat dat ik niet mijn hele leven zou varen, maar ik na een bepaalde periode de wal op zou gaan. Nu lag het voor mij vrij gemakkelijk want met mijn HBO papieren kon ik na 8 jaar vaartijd overal terecht, en heb toen voor een grote gloeilampen fabriek in het zuiden des lands gekozen, waar ik met tele- en datacommunicatie aan de slag kon op het hoofdkantoor. Ik heb welgeteld drie sollicitatiebrieven geschreven en kon bij alle drie de bedrijven aan de slag.
Was dat nu een grote overstap ? Ik vond van niet, ik was nog steeds met techniek en telecommunicatie bezig, dus in het verlengde van mijn opleiding.

Ik heb bij die gloeilampenfabriek carrière gemaakt, maar zit nu weer helemaal in een andere richting weer een stuk dichter bij de zeevaart namelijk in de olie & gas business. Het ligt gewoon aan je zelf, waar je zelf de lat legt, en welke richting je zelf je carrière duwt. Als je dat zelf niet doet kom je in een baantje terecht waarvan je na enkele maanden al baalt en waar geen vooruitzichten op bevordering of andere vormen van genoegdoening te behalen zijn.

Als ik het lijstje van mijn oude schoolmakkers bekijk zijn ze vrijwel allemaal goed terecht gekomen, maar het is maar een enkeling die nog vaart.

[Capt. Ulgi]

Vind ook niet dat iemand het verkeerde beroep heeft gekozen als hij na verloop van tijd het varen niet meer leuk vindt. Het varen is namelijk enorm veranderd. Dat is al begonnen met de invoering van het ISM. Daarna kwam nog het ISPS. Vervolgens staan een hoop schepen droog. En als je dan in de haven een keer tijd hebt om de wal op te gaan en je komt een leuke meid tegen, vergeet het maar dat je die mee aan boord kunt nemen. Heb je een biertje gedronken aan de wal, dan is er altijd de kans op een alcohol test. Verder heb je tegenwoordig regelmatig audits. Dan komt er een gesjeesde tweede stuurman of derde machinist aan boord en die gaat jou dan even vertellen wat je allemaal verkeerd doet. Nee, het varen is niet meer zoals vroeger. Eenmaal op zee dan valt het nog wel mee.

[Ruud (R.I.P.)]

Ahoy,
Ook ik ben vrij vroeg gaan varen[op m'n 16e],niet omdat ik dit zo graag wilde, maar was in mijn puberteitsjaren onhandelbaar.
Nadat ik van vele scholen[VGLO-ULO-IVO] weggestuurd was, kwam ik uiteindelijk in een opvanghuis ergens in A'dam[omgeving Middenweg]en zelfs daar wisten men niet wat zij met mij moesten aanvangen.
Tenslotte zei 1 van de leidinggevende 'is varen niet leuk', ik allang blij dat ik daar weg kon, en zei 'ja dat lijkt mij wel wat', binnen enkele dagen had ik een plunjezak met kleding en schoeisel en had een monsterboekje en toen naar de VCK.
Ik kon gelijk beginnen,als koksmaatbediende,had nog nooit een kop thee of koffie gezet,maar wat gaf het, ik wilde de wereld zien.
En het beviel mij, ondanks dat ik vreselijk ben afgeknepen,door de chef-kok,die bijna dagelijks lam in z'n kooi lag,dus leerde ik vrij snel om op eigen benen te staan,en dat lukte redelijk goed,totdat de marechaussee mij van de sluizen in IJmuiden haalde,want ik was al 1 jaar te laat voor mijn nummer.
Dan kom je bij de zandhazen terecht,waar je een opleiding van 6 weken kreeg om dan ergens bij een parate club je dienstijd te vervullen,nou daar dacht ik anders over, 'k heb bijna 8 maanden daar in de opleiding gezeten, en insinueerde van alles om maar afgekeurd te worden,en weer terug naar zee te kunnen gaan, en dat lukte na 17 maanden,dus net niet de volle 18 maanden,wel een krijgsraad aan m'n broek en definitief met groot verlof, maar de eerste vrije dag ging ik weer naar de VCK, en kon gelijk beginnen.
In de maanden er na had ik bij de HKGS[Juliana kazerne] gediend bij de CD.
Ja je bent jong en je wilt wat, dus had ik vrij veel verkering,in diverse landen, maar uiteindelijk kreeg de Française in Gennevilliers[Frankrijk] de voorkeur en ging ik van boord om daar mij te gaan vestigen,eerst nog wat horeca papieren gehaald, wat semi profvoetbal gedaan,maar uiteindelijk was dit toch geen goede beslissing, en kwam terug naar Nederland, en bleef ik in Horeca werken bij diverse goede restaurants,daarna m'n eigen discotheek begonnen,met een bistro erbij,maar ook dit was slopend werk,van ‘s-middags 12:00 tot 04:00.
Dat houdt geen paard vol, dus laten klappen die zaken, een tijdje niks gedaan, en uiteindelijk weer gaan varen, want dat was mij tot dan het beste bevallen,met de CV die ik had kon ik bij verschillende rederijen terecht, en koos voor de meest gunstige, 3 mnd varen, en 6 weken thuis. Mijn toenmalige echtgenote kon niet zo goed tegen dit gegeven, en het huwelijk klapte, en ik bleef gewoon doorvaren, totdat ik in 1989 met hernia van boord moest, en toen was het na 4 hernia operaties afgelopen op de vaart, helaas het was niet anders, anders had ik tot mijn pensioen blijven varen.
Een tijd die je nooit vergeet,ondanks de minder leuke dingen, ook hier blijven juist de leuke je het meest bij en bij niet terzakekundige, hangt men aan je lippen als je over deze tijd gaat vertellen, ze geloven je bijna niet, terwijl alles nog in het hoofd gegrift staat.
Al met al 'ik zou het zo weer doen' geen enkele spijt,buiten mijn tijd aan de wal.

[Theo Horsten (R.I.P.)]

Nou, nou Theo, ik ben het dus niet met je eens. Dat wanneer je eenmaal voor een zeevarend beroep gekozen hebt je dit tot aan je pensioen moet volhouden omdat je anders het verkeerde beroep gekozen zou hebben.

Ja, dat had ik wel verwacht, dat niemand mijn stukkie echt goed zou lezen.
Wat je daar zegt, Dick, beweer ik ook helemaal niet.
Wie wel goed leest - zoals Debby - ziet dat ik me in dat stukkie heel duidelijk beperk tot de machinisten en de stuurlieden - de werktuigkundigen en de nautici. Daar begon ik mee en herhaal dat verderop zelfs nog eens duidelijk...

• Als de storm van protest is geluwd en het rode waas voor de ogen opgetrokken, wijs ik hierbij onmiddellijk op datgene waar ik mee begon: ik denk dat we hierbij een heel duidelijk onderscheid moeten maken tussen nautici en technici. Het is zeer wel mogelijk dat je van jongs af aan een technisch beroep ambieert en daar dan op zeker moment een opleiding voor moet kiezen. Ik kan me dan heel goed voorstellen dat je dan de combinatie zoekt: de zeer gedegen opleiding als scheepswerktuigkundige, met daarbij wel het avontuur van de zeevaart. Want hoe je het ook wendt of keert, een beetje avontuurlijk was het altijd en dat zal het zelfs tegenwoordig nog zijn. Het is een ervaring die je nooit meer vergeet en waar je je leven lang plezier van zult hebben. Als je zó begint: met de vooropgezette bedoeling om maar tijdelijk te varen, dan begrijp ik dat heel goed. Let wel: van machinisten; niet van stuurlieden.

Dat wil niet zeggen dat ik de andere disciplines daarbij gemakshalve maar vergeet, want dat is bepaald niet het geval, maar bij de andere disciplines ligt dat allemaal veel eenvoudiger. Om een schip over zee te brengen heb je twee soorten mensen nodig: mensen die zorgen dat het schip zich door het water kan verplaatsen en mensen die zorgen dat hij dan ook nog in de gewenste richting vaart en zijn bestemming bereikt. Dat is alles. Dat kun je verregaand automatiseren tot je op den duur nog drie, vooruit, vier man overhoudt die in een uitkijkhok achter monitoren zitten en alleen nog maar in de gaten houden of het schip zich inderdaad met de gewenste snelheid in de juiste richting voortbeweegt. Het enige wat ze daarbij verder nog nodig hebben, is een koelkast, een diepvrieskist, een magnetron en een koffiezetapparaat. Tikkie extreem, ik weet het, maar geleidelijk aan gaan we toch wel die kant op en voor mij reden om me te beperken tot die twee hoofddisciplines: machinisten en stuurlieden.

En dan ga ik het voor wat dit topic betreft nog verder beperken en wel tot de stuurlieden en machinisten van ongeveer dezelfde generatie als de topicstarter, Jan Dikker. De mensen die zestig, vijftig of veertig jaar geleden voor dat beroep kozen. De mensen van de ouderwetse "rangen" die ik niet nogmaals hoef te herhalen. In de tijd die je nodig had om die rangen te halen, had je ook op je sloffen dokter kunnen worden of werktuigbouwkundig ingenieur, maar je koos voor de zeevaart. Dat is een beroep waar grote bezwaren aan kleven die je - ook dat herhaal ik hier heel duidelijk - van tevoren wist of had móéten weten. En dan herhaal ik dat ik van machinisten wél begrijp dat je dat maar tijdelijk doet en dat het, als je ermee stopt en op een elektrische centrale gaat zitten, niet betekent dat je het verkeerde beroep had gekozen, maar van stuurlieden niet. Ik spits het juist toe op die twee hoofddisciplines omdat het om die opleiding gaat, een opleiding die voor stuurlieden veel meer gericht is dan voor machinisten.

Met je diploma C als scheepswerktuigkundige kon je overal aan de wal terecht en daarbij was je ervaring aan boord van schepen alleen maar een pre. Dat maakte je des te waardevoller omdat je een stuk ervaring meebracht die een zojuist afgestudeerd Delfts ingenieur nog moest gaan opdoen en mogelijk nooit zou krijgen. Niet in die mate zoals een machinist die had opgedaan, buffelend aan boord van moeilijke schepen onder moeilijke omstandigheden met soms moeilijke mensen. En had je geen diploma C, maar een B, dan gold dat ook. Dan had je wat tijd betreft wat minder ervaring, maar wie weet had je op bijzondere schepen onder bijzondere of bijzonder moeilijke omstandigheden gevaren waar je veel en veel meer ervaring had opgedaan dan die machinist van de Maatschappij "Zeeland" die met zijn C alleen maar tussen Hoek van Holland en Harwich had gevaren.

Toen ik als twintigjarige jongen slaagde voor mijn derde rang, stond mijn vader erop op me een sextant te geven. Dat hoorde volgens hem zo want dat was de "tool of the trade". Een stuurman zonder sextant was als een machinist zonder micrometer. Die had hij zelf nog altijd in de kast liggen: een hele mooie, dure micrometer in een mooi donkerhouten kistje.
Daar had hij vast wel gelijk in, maar het grote verschil is dat je als machinist overal aan de wal terecht kon met je micrometer terwijl je als stuurman je sextant alleen nog maar boven de open haard kon hangen en zo nu en dan eens afstoffen. Als je als stuurman aan de wal kwam, bracht je alléén maar dat stuk ervaring mee, maar géén opleiding. Natuurlijk: ook als stuurman was je gewend om op onregelmatige tijden heel hard te werken onder soms moeilijke omstandigheden. Ik vertelde al waarom ze ons bij Van Gend & Loos graag hadden:

• Ze hadden ons graag omdat we gewend waren met allerlei soorten mensen om te gaan, om te organiseren, te improviseren en snel te reageren op veranderende omstandigheden. We waren geen mensen die van negen tot vijf werkten. Als een ander de televisie uitzette en naar zijn nest ging, zei ik vaak tegen mijn vrouw dat ik "nog even in de nachtdienst ging kijken."

Welk diploma je had, interesseerde ze bij VG&L niet of nauwelijks. Ik kwam daar binnen met mijn S2 na te zijn geïntroduceerd door kapitein Egbert Bruins Slot waarbij ik als stuurman op de "Francina" had gevaren en die zijn Kleine Vaart met Aanvulling had. Hij heeft daar tot zijn pensioen met groot succes gewerkt, maar hij was dan ook een heel ander mens dan ik. Hij was een binnenschipper die op zee terecht was gekomen, altijd zijn vrouw en kinderen aan boord had en van het begin af aan van plan was geweest om aan de wal te gaan zodra de jongste naar school moest.
Maar ook hieruit blijkt weer dat dat diploma S3 of S2 en zelfs S1 aan de wal, buiten de scheepvaart - lees dat vooral goed! - natuurlijk erg weinig voorstelt. En daar heb je dan zo hard voor zitten studeren en met zo'n mooi diploma was je telkens als je slaagde weer zo blij!

Ik heb nog een goed voorbeeld. Ik was nog maar kort getrouwd toen ik een bijna onweerstaanbare aandrang voelde om een baantje aan de wal te zoeken. We woonden in Eindhoven, mijn vader werkte bij Philips en mijn schoonvader werkte bij Philips, beiden in een mooie baan en dus lag het voor de hand dat ik daar ook zou solliciteren. Niet omdat ik zo graag gloeilampen of radio's of karton of glas of hoesttabletten wilde maken, maar gewoon om elke nacht opnieuw met mijn jonge vrouw te kunnen stoeien. Ik zal het kort maken: bij de afdeling Personeelszaken van Philips werd ik verwacht en ik had dan wel geen kruiwagen, maar toch een klein beetje voordeel. Dagenlang heb ik daar rondgesjouwd en rondgekeken. Ik zag niets dat me aantrok en die man van Personeelszaken zat zwaar met mij te kijken. Die zag er tegenop om mijn vader of mijn schoonvader te bellen en te zeggen: "Sorry, maar aan die gozer heb ik echt helemaal niks." Toen ik hem eindelijk zover kreeg om me alleen maar te vertellen wat ik eventueel per maand zou gaan verdienen, viel dat wel heel erg tegen en dat zei ik ook. Waarop die goeie man zei: "Tja, maar u hebt uw derde rang. Als u uw tweede rang had, zou dat nogal wat verschil maken."
Waarop ik uiteraard vroeg wat ze bij Philips aan een S2 hadden. "Helemaal niks," zei die man, "maar dan kan ik u hoger inschalen."
Dat voor wat betreft de intrinsieke waarde van stuurliedendiploma's.

En daarom handhaaf ik mijn stelling onverkort: Wie na een opleiding tot stuurman te hebben gevolgd, besluit om toch maar liever aan de wal te gaan werken in een functie buiten de scheepvaart, heeft duidelijk het verkeerde beroep gekozen.

Dick, ook jij had klaarblijkelijk niet goed of niet alles gelezen. Misschien is het je na het bovenstaande wat duidelijker wat ik bedoel. Voor marconisten - sparksen, radio-officieren - lag het weer heel anders. Dat was een beroep dat in minder dan honderd jaar kwam en ging. In dienst van een Engelse koppelbaas verhuurde ik de laatste radio-officieren aan hen die ze nog nodig hadden, maar niet meer van Radio Holland konden krijgen. Ik was degene die aan het graf van de laatste marconist stond, niet alleen figuurlijk, maar zelfs bijna letterlijk. Een van hen stierf aan boord van een schip van Van Uden in Abidjan in het harnas. Een heel oude Engelse marconist die er nog veel ouder uitzag. Hij was nauwelijks zestig, maar leek ver in de negentig. Ik had moeite om de keuringsarts in Rotterdam ervan te overtuigen dat de datum in zijn monsterboekje echt klopte. In het Zeemashuis, waar ik ze onderbracht en vanwaaruit ik ze certificeerde, trof ik iemand die hem ook had gezien en die zei: "Ik weet dat je moeite hebt om marconisten te vinden, maar dat je nu ook al lijken opgraaft, dat gaat toch wel een beetje ver."
We hebben hem op een wat sombere dag op een klein kerkhof ergens in Engeland begraven, na hem in de kleine kapel op zonder meer indrukwekkende wijze en onder het zingen van Eternal Father, Strong to Save te hebben herdacht.

Radio-officier leek me nu bij uitstek een beroep om tijdelijk te doen. Mooie opleiding, mooi vrij leven aan boord van schepen en vaak de gelegenheid om ook écht iets van vreemde landen te zien en als je eraan toe was een goede kans op een geschikte baan aan de wal. Toen het echt op zijn laatste benen liep was er in Engeland, ergens in de Midlands, nog altijd een school die radio-officieren afleverde, echt tot aan de laatste dag. Die jongelui kreeg ik dan ook, jongens en een aantal aardige meiden. Die vroeg ik dan waarom ze in 's hemelsnaam die opleiding nog hadden gekozen en dan was het antwoord altijd hetzelfde: nog mooi even dat leven aan boord van schepen meepikken en daarna verder gaan studeren, elektronica, computertechnieken, informatica, want daarvoor vormde die opleiding aan die school in de Midlands een uitstekende basis.

En dan de civiele dienst. Ook die mensen konden natuurlijk altijd aan de wal terecht en ook daarvan kan ik me voorstellen dat je van begin af aan van plan bent om dat maar tijdelijk te doen. Wie een opleiding had gevolgd aan de Vakschool voor opleiding van Civiel Personeel ter Koopvaardij, in Amsterdam, had een gedegen basis. Voeg daar weer een aantal jaren op zeeschepen bij en zo iemand kon heel wat kanten op.
Wijlen mijn ex-zwager was een matige MULO-leerling. Hij kwam bij de girodienst in Den Haag te werken in de tijd toen dat allemaal met de hand werd gedaan, formuliertje voor formuliertje. Daar kun je misschien heel oud, maar volgens mij ook hartstikke gek bij worden. Van de ene op de andere dag besloot hij zijn toekomst in het hotelvak te gaan zoeken. Of er op de Hogere Hotelschool in Maastricht geen plaats was of dat ze hem niet wilden hebben, weet ik niet, maar in elk geval ging hij naar de Vakschool voor opleiding van Civiel Personeel ter Koopvaardij. Daar hoorde dan wel een bepaalde vaartijd bij en hij kwam bij de Rotterdamsche Lloyd terecht, maakte een aantal kustreizen als bediende en ging toen naar de "Willem Ruys" die destijds reizen rond de wereld maakte. Daar deed hij het uitstekend, kwam eerst in een van de bars, later in het purserskantoor terecht. Na die vaartijd werkte hij in verschillende functies in verschillende hotels in Zwitserland en Oostenrijk, kwam uiteindelijk in een zeer luxe hotel In Verviers, België in de receptie en werd daar directeur. Tot zijn te vroege dood is hij directeur in verschillende hotels geweest, als laatste bij Holiday Inn in Eindhoven.

Kortom: ik blijf het toespitsen op de opleiding tot stuurman en die stelling hierboven. Als je niet in de scheepvaart in de ruimste zin van het woord blijft, is dat een vrijwel verloren opleiding. Had je beter van het begin af aan iets anders kunnen gaan doen.

Dick, naast het varen zijn er altijd een aantal andere beroepen geweest die mij zeer hebben aangetrokken. Voer voor psychologen, als ik ze noem. Wat te denken van kantoorboekhandelaar, televisieregisseur, chirurg, mogelijk orthopedisch chirurg?
Maar ook de krant, het werken in een team bij het maken van een krant. Daar kwam ik toevallig in terecht toen ik door de omstandigheden gedwongen een tijd aan de wal moest blijven, zo ziek als een hond, maar toch niet stil kunnen zitten. Maar daar kwam ik dan weer terecht omdat ik ook toen al een aardig stukkie kon schrijven. En bij die krant ontmoette ik Jan van Hout en door hem kwam ik in de vertalingen terecht. Schrijven zou ik altijd hebben gedaan en dat deed ik ook, ook varend al.

Maar bij alles wat ik ooit heb gedaan - en dat is aardig gevarieerd - heeft toch altijd het gevoel overheerst dat er meer één ding is dat ik echt goed kan, waar ik werkelijk geschikt voor ben en dat ik in mijn vingers heb; dat is varen en schepen en alles wat daarmee in verband staat. Ik koos het voor mij juiste beroep.

[Brazuca]

Geen probleem hoor Theo, ik had je stuk al diverse keren gelezen voordat ik gereageerd had en dat je jezelf beperkt had tot de machinisten en stuurlieden, en dan met name de `rangers` had ik wel begrepen. Dat je de sparksen en andere opvarenden niet noemde had ik opgevat als een soort van provocatie om reacties uit te lokken. by the way, wij sparksen zijn gewend om af en toe overgeslagen of vergeten te worden..., maar dan draaien we gewoon het volume van de spreeuwenkist omhoog.....

Maar zelfs dan blijf ik van mening dat een ex-ranger met zeg een 10 tot 15 jaar vaartijd, ondanks de specifieke gerichte opleiding met name voor stuurlieden, goed aan de wal terecht kon, zoals jij ook als voorbeeld aangaf bij van Gend en Loos. Dus voor ex-stuurlieden waren er best wel opties zoals; havendienst, loods, de sector voor logistiek en transport, algemeen management e.d.
Voor wtk's was het nog iets makkelijker om aan een goede walbaan te komen. Ik durf te stellen dat een groot gedeelte van de petro-chemische industrie in en rond Rotterdam succesvol gegroeid is door de grote hoeveelheid goed geschoolde wtk's die gestopt zijn met varen.

Ook de andere functies aan boord zoals civiele dienst, maar ook de bemanning van matrozen en bootslui werden en worden nog steeds aan de wal gewaardeerd. In het dorp waar ik opgegroeid ben zie ik veel ex-opvarenden in een leidende positie in de schaal- en schelpdieren sector.

Kortom, wat ik met mijn betoog wil zeggen dat het niet voor iedereen is weggelegd om tot aan zijn pensioen te blijven varen, en dat er goede alternatieven beschikbaar waren, en ex-opvarenden gewild waren in bepaalde sectoren van nijverheid en industrie inclusief stuurlieden. Dat niet iedereen deze mogelijkheden zag en/of heeft benut is een andere kwestie.

Ook ik ken stuurlui en ook wtk`s die van ellende maar weer zijn gaan varen, maar ook aan boord niet meer echt konden wennen omdat het systeem al teveel veranderd was en ze nu 'vol' mee moesten draaien. Het waren vaak niet de meest gezellige lieden...

Dat niet voor iedereen deze overgang naar een walbaan even gemakkelijk was, heeft m.i. meer met persoonlijke instelling en ambitie te maken, dan met opleiding en ervaring. Iemand moet zich willen aanpassen aan de nieuwe werkomgeving en aan het nieuwe leefritme. Degene die overgestapt is met de verwachting dat er niks zou veranderen zal inderdaad een moeilijke periode hebben doorgemaakt.

Ik sluit af met een uitspraak van Charles Darwin, wat mij wel passend lijkt voor dit topic; “It is not the strongest of the species that survives, nor the most intelligent, but the one most responsive to change.”

By the way, heette jou ex-zwager van Hilten ? (ex-directeur van het Holiday-Inn in Eindhoven) ?

[Jos Komen (R.I.P)]

Theo selecteert voor dit topic een beperkte doelgroep, zelf denk ik meer aan de ervaringen van iedereen die gevaren heeft en is omgeschakeld naar een walfunctie met de daarbij komende perikelen.
Dit laatste lijkt me meer toepasselijk voor Kombuispraat.

[Theo Horsten (R.I.P.)]

zelf denk ik meer aan de ervaringen van iedereen die gevaren heeft en is omgeschakeld naar een walfunctie met de daarbij komende perikelen.

Daar ben ik me van bewust, Jos en daarom heb ik verder weinig bij te dragen.

Inderdaad, Dick: Hans van Hilten was een broer van mijn eerste echtgenote. Kende je hem? Prima kerel. Geknipt voor dat vak.