Naar zee...

[Fluks]

Het kan raar lopen in een mensenleven. Ik stam uit een echte binnenschippersfamilie. Er werd mij niet gevraagd wat ik wilde worden,dus ik was voorbestemd om ook schipper te worden.( Zeelui stonden in mijn familie in een kwade reuk. Een oom van mijn oma werd eind 19e eeuw in Terneuzen om een putsje teer gestuurd. Hij kwam 7 jaar later terug zonder teer,maar was met een duitse klipper de gehele wereld rond geweest. Het schip moest vertrekken,maar had te weinig bemanning . Op de vraag of hij niet mee wilde is hij daar aan boord gestapt. Het familieverhaal vertelt,dat voor hij naar zee ging,voor hij aan boord stapte zijn geld over straat rolde.) Wat ik later dan ook werd. Mijn droom was om naar de zeevaartschool te gaan. Toen ik op de MULO zat werd mij door mijn ouders verteld,dat hier geen sprake van kon zijn. Ik ben toen op eigen verzoek van MULO-B naar MULO-A verkast,omdat ik toch een beetje problemen had met Algebra en wel mijn diploma wilde behalen,omdat ik na dat jaar toch van school gehaald zou worden,met of zonder diploma. In die tijd moest subsidie nog uitgevonden worden. Mijn ouders hadden geen inspraak,omdat ze ver weg, in Frankrijk,onbereikbaar waren. Ik vertelde mijn ouders,als ik door mijn broer aan boord opgevolgd zou worden, ik naar zee zou gaan. In juli 1964 in Dordrecht was het zo ver. Ik moest in Rotterdam motoronderdelen halen en stapte met mijn brommertje van boord met de mededeling,dat ik gelijk zou trachten een job als matroos op de kustvaart te krijgen,wat met hoongelach ontvangen werd. In Rotterdam ging ik even langs Wagenborg,waar ik direct aangenomen werd,met de mededeling:morgen 14.00 uur in Delfzijl melden. Toen ik s‘nachts om een uur mijn moeder wekte,met de vraag:‘‘Heb U mijn spullen klaar,want vanmiddag om twee uur moet ik me in Delfzijl melden,om naar zee te gaan‘‘,waarop mijn moeder met een soort wezenloze blik in een stoel neerzeeg en mijn naar vader riep:‘‘Leen,kom uit je bed onze Arie ga naar zee‘‘. Men kan zich de paniek voorstellen,die toen ontstond. Mijn moeder had de gehele nacht werk om mijn spullen bij elkaar te zoeken. Mijn vader moest die dag iemand gaan bellen,om te vertellen,dat zijn eigenwijze zoon toch geen schipper op die man‘s scheepje werd. Ik werd s‘morgens door mijn broer het IJ met de roeiboot naar de bus overgeroeid,na de mededeling,dat ik nooit met mijn vuile wasgoed aan moest komen. In Delfzijl aangekomen werd ik naar de Bothniaborg gestuurd,waar ik tot twee keer door de 1e stuurman met mijn blanco monsterboekje teruggestuurd werd. De 3e keer ging er iemand van kantoor mee en mocht ik voor een reis mee als volmatroos. Ik hoefde,omdat ik alle binnenvaart-diploma’s als schipper had,op de kustvaart niet lager te monsteren. De Bothniaborg was echter een grotevaartschip. Na de eerste reis mocht ik toch blijven. Ik heb bij Wagenborg ontslag genomen,omdat ik vacantie op moest nemen en niet wist wat ik daar mee aan moest. Mijn 1e zeemansloopbaan eindigde een jaar later abrupt,toen het schip,waarop ik net dispensatie voor stuurman zou doen,onverwachts verkocht werd. Na een week aan de wal had ik geen schip naar mijn zin gevonden. Vrijdagmiddag liep ik langs het kantoor va een zwitserse rijnrederij,waar ik direct aangenomen werd. Na een jaar werd ik daar kapitein,maar de zee trok:ik nam weer ontslag. Daar is echter niets van gekomen,omdat ik mijn vrouw leerde kennen en zelf een binnenschip kocht. Na 13 jaar werd mijn vrouw ziek:binnenschip verkocht en met een compagnon een kuster gekocht en als machinist en stuurman gaan varen. Toen ik met vrije tijd aan wal was kreeg men een aanvaring met een gasplatvorm werd het schip geabandonneerd . Na 20 jaar rijnvaart ben ik dieselmonteur geworden. Ik mijn mooiste werktijd op de kustvaart verbracht. Sorry voor het lange verhaal, ik kon niet korter maken. Groeten,Arie.

[gerardk]

Bedankt Theo, prachtig verhaal dat vlot leest als een roman. Heel herkenbaar. Vooral doorgaan.
Toevallig ben ik, op verzoek van enkele van mijn kinderen, bezig mijn herinneringen vanaf mijn vroegste bewustzijn (1937 op bezoek bij mijn terminaal zieke oma in de Zwarte Paardenstraat Rotterdam) op schrift te zetten mede geïnspireerd door de rubrieken "toen was geluk....." en "oorlogsherinneringen ". Ook is er een discussie op het forum geweest over de reden om naar zee te gaan.
Ook heel leuk vind ik bij je verhalen dat je nog zoveel fotos en illustraties bijvoegt als ondersteuning, dat maakt een lang verhaal prettig om te lezen, hoewel ik zelf niet weet hoe je tekst kan larderen met plaatjes en/of referenties naar artikelen op internet (dmv hier).
Nogmaals bedankt en groet
GerardK

[Jos Komen (R.I.P)]

Mooi verhaal, Arie.
Dit vind ik ook prachtig:
om een putsje teer gestuurd. Hij kwam 7 jaar later terug zonder teer

[Theo Horsten (R.I.P.)]

Sorry voor het lange verhaal, ik kon het niet korter maken.

Nou zeg, nog korter? Ik vind het een hele prestatie. In 627 woorden geef je in een goed lopend stukje dat een duidelijk begin, een midden en een einde heeft, je hele varende leven en de tijd daarna weer. En daar zitten dan precies twee fouten in die ook nog eens niks om het lijf hebben, ook dat mag wel eens gezegd worden. Er zijn hier maar weinig die je dat na kunnen doen.
Mooi verhaal.
Mijn complimenten.

Gerard, dat is een goed plan om er eens goed voor te gaan zitten en al je herinneringen op schrift te zetten. Je kinderen en kleinkinderen zullen er blij mee zijn, lang nadat jij al tot stof bent vergaan.
Wat die illustraties betreft: die zet ik er inderdaad tussen omdat het dan beter leest waarbij je de plaatjes vooral niet te groot moet maken en goed moet uitlijnen. Het mag niet storen; in een lang stuk moeten het rustpunten zijn en dan vergt het enige aandacht om die op de juiste plaatsen en op het juiste formaat in te lassen. Het is al met al wel veel werk - die eerste aflevering was toch ook weer tien dagen schrijven en schrappen en verbeteren en wijzigen - maar ik vind het plezierig werk.

[JaapTermes]

Beste Theo,

Zal ik je gras maaien dan kan je nog meer vertellen en schrijven.

Groet,
Jaap Termes

[deventer05]

Ja, veel herkenbaars ook voor mij. Geen klap uitgevoerd op de MULO. Blijven zitten dus. Wilde altijd al naar zee, en had toen nog niet door dat je daar met een papiertje ook verder komt. Zou toen naar de school van het KOFS, opleiding voor kust- en binnenvaart. Maar die was voor dat jaar (1960?) al volgeboekt. Dan toch maar weer terug naar de MULO, en uiteindelijk toch geslaagd. In die tijd wél aan de zeevaart kunnen ruiken. Twee keer anderhalve maand op een kuster, bij wijze van vakantiewerk. Eerst als lichtmatroos. De tweede keer als 3e wtk. Na de MULO kon ik dus eindelijk "los". Een jaar op de houtvaart als lichtmatroos en later o/g (Tavenier, Zaandam). En toen in militaire dienst. En daarna...., de grote teleurstelling. Afgekeurd (ogen) .
En dat kwam niet helemaal onverwachts. Had de eerste keer al met pijn en moeite een A-tje in mijn monsterboekje gekregen. Heb het nog in de civiele dienst geprobeerd (pantrybediende, HAL), maar vond me daarvoor toch niet in de wieg gelegd. Te weinig bij het varen als zodanig betrokken; te weinig frisse lucht. En dat gold ook voor de vetput (met alle respect voor machinisten, overigens).

Ik heb daarna verschillende baantjes gehad, en daarnaast avondgymnasium gedaan. 5 jaar als een monnik geleefd... Na een studie geografie ben ik in de internationale hulpverlening terecht gekomen. En heb in ruim 30 jaar toch nog aardig wat van de wereld gezien. Geen havensteden, maar wel de Kalahari woestijn en de bergen van Albanië en Georgië om maar iets te noemen.

Maar het is vreemd, ik heb uiteindelijk maar een blauwe maandag gevaren, toch ben ik nu, gepensioneerd, steeds met de zeevaart bezig. Ga regelmatig in IJmuiden of HvH kijken. En, ben niet van dit forum af te slaan. Gefascineerd door alle verhalen, vaak ook wel met een tikje jaloezie.
Maar laat ik niet te sentimenteel doen. Heb genoeg meegemaakt wat de moeite waard was; en niet alleen op zee. Gr. Hotze.

[Theo Horsten (R.I.P.)]

--------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------Naar zee... (intermezzo)

Dit is niet de tweede aflevering van mijn verhaal; het is meer een verklaring. Een toelichting. Een uitleg hoe ik er zo toe kwam om dit topic te starten.
Ik kwam op de gedachte voor deze korte serie toen ik, zoekend naar heel iets anders, een aantal foto’s vond die ik al een poosje kwijt meende te zijn. Het tegendeel bleek het geval: ik had ze té goed opgeborgen, samen met nog veel meer foto's, elke foto keurig in een aparte envelop, in een bescheiden archief van familiefoto’s. Waardevolle foto's voor later, voor hen die na ons komen. Om ervoor te zorgen dat ze niet opnieuw in de vergetelheid raken en mogelijk hier in Noord-Griekenland verloren gaan als ik de lange reis opga, heb ik een en ander nog iets beter georganiseerd, op dvd gezet en naar vier verschillende adressen gestuurd: drie naaste familieleden en een wat verder verwijderd familielid, een man die zeer diep in de genealogie is gedoken en daar nog steeds mee bezig is. Op die manier blijven ze altijd wel ergens bewaard voor wie daar ooit nog belangstelling voor zou hebben. Dat was mijn enige doel.
De foto's waar het hier, voor dit topic "Naar zee..." om draait, waren in de zomer van 1952 genomen, een jaar na de dag waar de eerste aflevering eindigde en waar ik straks verder zal gaan. Kiekjes op dat bescheiden formaat 6x9 cm en niets bijzonders, maar voor mij waardevol omdat ik verder niets heb uit die tijd. In de volgende aflevering zal ik ze plaatsen.

Maar ik vond ook de foto hierboven: mijn vader en moeder voor hun huis in het Zweedse Dorp in Eindhoven, met hun eerste auto. Dat was een Fiat 600, wat in die dagen een rijk bezit was. Let even op de portieren die van voor naar achteren open gingen, een constructie die later - terecht - niet meer was toegestaan. Een dergelijke automobiel kostte in 1958 net 5000 gulden, wat een heel bedrag was. Voor hem zal dat in die tijd net vijf maandsalarissen zijn geweest, schat ik zo. Die vijfduizend gulden had dezelfde koopkracht als nu 15000 euro, een bedrag waar je nu heel wat meer "auto" voor koopt. Hij betaalde hem handje contantje want hij hield niet van geld lenen.


-----------------------------------------------------------------------------

Ik noem het jaar 1958, omdat ik die foto toen heb genomen: april 1958. Ik was toen stuurman op de FRANCINA en ik was met verlof geweest, of zomaar even thuis, dat kan ook, maar ik moest in elk geval weer aan boord en mijn ouders brachten me bij wijze van uitstapje naar IJmuiden. Ik herinner me dat nog heel goed.
Maar wat ik bij het zien van deze foto en dan vooral die datum plotseling besefte, dat was dat dit maar krap zeven jaar na de dag was waarop mijn vader me naar Maassluis bracht. De betrekkelijkheid van het begrip "tijd" de schijnbare rekbaarheid van tijd, dát drong opeens haarscherp tot me door. Wat is nu helemaal zeven jaar? En dan bedoel ik nú. Vandaag de dag. Op mijn leeftijd. Op ónze leeftijd. Helemaal niks. Ik zwerf alweer tien jaar op dit forum rond en als die registratiedatum alleen voor deze moderne versie is en niet voor het oude, kolengestookte forum, dan is het nog langer.

Maar zeven jaar tussen 1951 en 1958, dat is heel andere koek. Dat lijkt wel een half leven. Dat lijkt bijna net zo lang als vroeger, op de lagere school, de middag tussen kwart voor twee en vier uur als buiten de zon scheen. Dat was een ééuwigheid.
Ik was zestien toen ik naar zee ging en ruim drieëntwintig toen ik die foto nam. En wat was er in die zeven jaar wel niet allemaal gebeurd? Wat had ik allemaal wel niet gedaan? Wat was er allemaal veranderd? Aan het wereldgebeuren ga ik niet eens beginnen; ik beperk me louter tot mezelf…



Gaan varen op 1 juni 1951, een schipbreuk meegemaakt, in 1953 naar school, 3de rang gehaald en terug op hetzeklfde schip. Londenlijntje gevaren, vandaar een foto van Horse Ferry Wharf. Naar Hudig & Veder. Naar de KPM. Heel even weer op een kuster, maar toen veertien weken naar de Koninklijke Marine en uiteindelijk op 1 mei 1957 als stuurman naar de Francina van Wagenborg. In november 1957 en passant ook nog even getrouwd. Het was voorwaar toch een heel programma in zeven jaar! Voor heel wat mensen zou het daar opgehouden zijn: zeven jaar op zee, dan trouwen en snel een baantje aan de wal. Niet voor mij. Voor mij zou daar nog eens vijfendertig jaar scheepvaart op volgen.

Dat drong pas goed tot me door toen ik naar de datum keek van die foto, mijn ouders met hun auto voor dat Zweedse houten huis in Eindhoven. In april 1958. Ook dit is weer een goede herinnering; mijn moeder in een zomerse outfit, mijn vader trots op zijn auto. Dat huis daar tussen de bomen waar mijn vader zo graag woonde, maar waar mijn moeder zo'n hekel aan had. Zij koesterde een diepgewortelde haat tegen bomen die haar het uitzicht benamen. Zij moest voor een raam kunnen zitten en naar mensen kijken, naar verkeer en na het overlijden van mijn vader verhuisde ze dan ook snel naar een dergelijk huis. Wat ze gelijk had.

Maar net als mijn vader, vond ook ik het daar best fijn wonen. We hadden een enorme achtertuin waar ik geen foto van heb. Wel een foto van net zo'n huis met een tuin die net zo groot was als de onze.

---------------------------------------------------

Nadat hij die auto had gekocht, had hij zich een garage laten bouwen in die tuin, zo eentje van betonplaten die tussen betonnen palen worden geschoven. De houten deuren maakte hij zelf. Lekkere ruime garage met plenty ruimte voor een echt werkplaatsje dat hij al zo lang had willen hebben. Mijn moeder had geen rijbewijs, maar ze had wel geleerd hoe ze de auto achteruit uit de garage kon rijden om hem te wassen en hem er vervolgens weer netjes in te rijden. Mijn vaders werkbank stond tegen de rechter zijwand. De achterwand was vrij en daar had hij twee banden rechtop tegenaan gezet voor je weet maar nooit. Gelukkig maar, want op zekere dag reed mijn moeder de schoongewassen auto weer naar binnen, trapte in plaats van op de rem op het gaspedaal en reed de hele achterwand uit de garage! Dat was even schrikken, vooral voor mijn vader toen hij op de fiets van zijn werk kwam, maar dankzij die banden en de korte aanloop, was er geen enkele schade en die betonplaten zaten er zo weer in. Maar sindsdien reed mijn moeder de auto toch maar niet de garage in en uit.

Hij wilde altijd graag een vlaggenmast in de tuin hebben en toen hij eenmaal die garage had en een goed werkplaatsje ging ook dat door. Niet zomaar een vlaggenstok, maar een echte gestaagde mast met een steng en een ra en een gaffel en een nagelbank met korvijnagels. Hij vlagde dagelijks van de gaffel en op hoogtijdagen van top.

Ja, dat zijn toch wel mooie herinneringen die zomaar bij me opkwamen bij het zien van die foto. Ik wilde dat even uitleggen om aan te geven dat er achter die titel "Naar zee..." meer zit dan alleen maar het verhaaltje van een jongen die graag varen wilde. Want dat wilde ik aanvankelijk eigenlijk helemaal niet, of liever: dat was niet waarom ik naar zee ging. Nee, die foto's die ik vond, die brachten van alles omhoog en dat wilde ik graag eens op een rijtje zetten. Dit tussendoortje is daar onderdeel van, maar straks gaan we weer zeven jaar terug, naar 1 juni 1951 en die mooie dag daar in Maassluis. Nog even geduld.

Tekst © 2014 Theo Horsten

[Jos Komen (R.I.P)]

Ik zwerf alweer tien jaar op dit forum rond en als die registratiedatum alleen voor deze moderne versie is en niet voor het oude, kolengestookte forum, dan is het nog langer.

Inderdaad nog langer, Theo.
Het kolengestookte forum kon niet worden overgezet naar deze moderne versie.

[Frans de Lijster]

Theo, het is weer volop genieten van jouw mijmeringen.
Ga zo door m'n zeun.

Frans

[leo-shof]

Ga zo door m'n zeun.En gezult spinazie eten

Frans
wel je zinnetje af maken jochie