Even voorstellen en een brandende vraag/verzoek! :)

Een gezellig, leuk en informatief Scheepvaartforum
Gebruikersavatar
jdbvos
Berichten: 10556
Lid geworden op: 22 apr 2006 16:17
Locatie: Groningen
Contacteer:

Re: Even voorstellen en een brandende vraag/verzoek! :)

Bericht door jdbvos »

"Het potje na de wacht" De strm en de wtk van de wacht gingen na de wacht -en dan met name in de nacht- nog effe een afzakkertje, dan wel slaapmutsje 'doen'. Een potje bier, doorgaans.... En vaak bleef het niet bij één, en werd het een gezellige boel, waarbij werkelijk alles, en alle wereldproblematiek en/of het 'sexuele leven van de sprinkhaan in de woestijn' werd besproken dan wel opgelost. GBJ Hilterman was er vaak niks bij
Je wachtgenoot was dan afgezien van je aflosser, het enige wakkere wezen aan boord.
In een haven, of ergens ten anker liggend, ja zelfs drijvend (alle schepen behoren te drijven, maar als er geen voortstuwing is, en het schip is niet geboeid dmv meerkabels/trossen of ankers, heet dat 'drijven' -met 2 ankerballen in de mast gehesen als teken voor andere schepen dat je drijft en niet kan manoeuvreren), werd ná de klus of werkdag het zgn 'vuile potje aan dek' gedaan: in je werkplunje, bezweet en al. Toen er nog 'schijthuisplein' bestond (een paar toiletten en douches ergens 'op de gang') kan je niet allemaal tegelijk douchen, dus werd van de (on)gelegeheid gebruik gemaakt voor het 'vuile potje' . Omdat wtk'n behalve wachtlopen heel veel met elkaar moesten werken, heerste daar een andere mentaliteit dan bij de meer solistische strlui (niks negatiefs meen bedoeld), en kwamen die mannen er doorgaans héél graag bij: het was doorgaans een gezellige boel, zogezeit.
Voer je op een sleepboot (zelf nooit meegemaakt behalve op de binnenvaart {familie}), dan gebeurde dat bij de beting: een mooi stukkie opgeruimd stuk dek waar de sleeptros (vroeger) op werd belegd: 2 rechtopstaande 'palen' (buizen) en een dwars'paal'(buis)

"Een bakkie schoot-an" komt van de oude dwarsgetuigde windjammers, waarbij vóór de uitvinding van de braslieren de schoten handmatig werden bediend - je haalde de schoten aan, en daarna stond 'de schoot an'. Overstag gaan met een groot dwarsgetuigd schip is niet bepaald een sinecure: dat is een grote zware klus waarvoor je heel wat ruimte om je heen moet hebben. De ondergang van de Preussen, het grootste volschip ooit, is daar een mooi voorbeeld van.
Na zo'n klus was er dan tijd en gelegenheid voor een bak koffie (of een borreltje, maar een bakkie schoot-an was oorspronkelijk koffie).
Oudere ghv-schepen moesten (liefst vlak voor-, maar vaak net ná) bij aankomst per mast heel wat laadbomen (gieken) opzetten tbv het overstomen ven de lading, een scheeps-hijssysteem dus. Van horen zeggen heb ik dat daarna voor de dekdienst ook zo'n 'momentje' was: een bakkie schoot-an, dus.. Technisch en taalkundig bezien, was dat met die laadbomen meer "gei-an", omdat je dan spreekt van geien (werk-, en stel-), runners, en vallen (luffers)

Pikheet Ten tijde van de ouwe houten zeilcontainerbakken moesten de altijd werkende huidgangen (planken) om de zoveel tijd weer waterdicht "gebreeuwd" worden. Hennep (dat zet uit wanneer het vocht opneemt, zelfs tegenwoordig worden waterkranen met schroefdraad nog met wat hennep bevestigd) werd met een plat-ijzer (of breeuwijzer), een soort stompe beitel, tussen de plankkieren geslagen, wat daarna mbv wat pek op z'n plek gepositioneerd werd. Het pek was in tegenstelling wat velen denken, niet om de naad dicht te smeren: het water zweet toch wel door het hout. Het pek (dat overigens spijkerhard wordt) was alleen om de hennep vast te houden door een beetje in het droge hout en een beetje in de henneplaag te dringen voordat het stolde. In de tijd dat het pek dun-vloeibaar werd gestookt, wachtte je tot het pek (of pik) heet werd, en je dus even tijd had om te eten/een bakkie te doen/potje pakken tijdens het 'pikheet'
Oost, west...ook best

Chris.dus
Berichten: 223
Lid geworden op: 11 nov 2009 13:08

Re: Even voorstellen en een brandende vraag/verzoek! :)

Bericht door Chris.dus »

en vallen (luffers)

Die begrijp ik niet helemaal Jan. Das een nieuwe voor mij. :-D
Geien, runners en hangers ( toppers ) ken ik.
Maar vallen alleen van een zeilboot.
Gebruikersavatar
jdbvos
Berichten: 10556
Lid geworden op: 22 apr 2006 16:17
Locatie: Groningen
Contacteer:

Re: Even voorstellen en een brandende vraag/verzoek! :)

Bericht door jdbvos »

Hangers !!
Dat was het woord dat ik zocht ! Ik zat al te staren.... Het moet nl wel duidelijk zijn wat je bedoelt met zo'n vraag. vandaar dat ik om het te verduidelijken vallen noemde....
Bedankt, Chris !
...nou de dirk nog.. :lol: :lol:
...en die luffer (Engels) is bij kranen...
Oost, west...ook best
Gebruikersavatar
K.Brouwer
Berichten: 2790
Lid geworden op: 03 dec 2005 18:18

Re: Even voorstellen en een brandende vraag/verzoek! :)

Bericht door K.Brouwer »

Een dirk vindt je op een zeilboot. Dat is een lijn aan het uiteinde van de giek die via de masttop naar een kikker aan de onderkant van de mast loopt. Deze lijn houdt je giek omhoog als je geen grootzeil vaart.

En wat dacht je van: je plaatst de schilden in de nesten zodat je hier de luiken dicht kan gooien...

Over dat smokkelen...Bij de HSM smokkelden ze veel horloges (zonder horlogeband) naar het VK. Je kocht ze op het Waterlooplein voor een tientje en verkocht ze voor 3 pond. Op een van de schepen lag op het achterdek een 6-duims manilla. De douane heeft nooit ontdekt dat in de tieren van die manilla een hoop horloges zaten.
Uiteraard werd die tros nooit gebruikt om af te meren 8) .

Groeten, K.Brouwer.
Chris.dus
Berichten: 223
Lid geworden op: 11 nov 2009 13:08

Re: Even voorstellen en een brandende vraag/verzoek! :)

Bericht door Chris.dus »

Tja, die schilden.
Vaak werd ook de uitdrukking beamsen gebruikt, zal ongetwijfeld uit het Engels komen.
En ook merkels werd wel gebruikt.
Ook zo een mooie uitdrukking vind ik nog steeds " het erf op de bak " .
Op de wat kleinere kuster borgen we daar de trossen in op.
Overigens had je bij die laadbomen ook nog vaak het z.g monkeyface, waar de hangerketting en de topdraad aan de hanger waren bevestigd.
Ach ja, op een houten luikies boot moest je als matroos nog wel weten hoe je zeeklaar moest maken. :-D :-D
Gebruikersavatar
Otter
Berichten: 554
Lid geworden op: 26 nov 2010 17:31

Re: Even voorstellen en een brandende vraag/verzoek! :)

Bericht door Otter »

En de slampamper en het azijnzuurhoutenopsluitpennetje,de slampamper is het uiteinde van de ankerketting voor als je de ketting wil laten lopen hij zit boven in de kettingbak vast met een spie die je erui kan slaan met de hamer die er naast hang
Het azijnzuurhoutenopsluitpennetje was het kleinste dingetje met de langstenaam aan boord vroeger,nu is dat een stalen koniche pen om de ankerkettingschalm in te sluiten en word af geschermd met een loden prop, het anker uitpompen betekend het anker alvast voor het tenanker gaan uit de ankerkluis laten zakken want het gebeurd wel eens dat het anker in de kluis zit vast getrokken en dan valt er weinig te ankeren .Ook de scheepsbel heeft een functie bij het ankeren ,de ankerketting is gemerkt om de lengte van ongeveer 10 meter zit een patent sluiting en die is rood geverft de schalm voor de sluiting en de schalm na de sluiting is wit geverft en als die de kluis verlaten geeft men 1 klap op de bel er zijn meestal 10 of 12 lengtes ketting dus bij de tiende sluiting zijn er tien schalmen wit voor de sluiting en 10 schalmen na de rode sluiting en geef men 10 klappen met de bel in groepjes van twee.
Voor de uit kijk die vroeger op de bak stond en als hij een vuurtje zag aan bakboord dan gaf hij 2 klappen op de bel zag hij een vuurtje recht vooruit dan gaf hij 3 klappen en aan stuurboord 1 van de burg kwam dan het antwoord met het seinlicht van de stuurman dat hij het gehoord had.
Wie onder weg is, vorderd
Gebruikersavatar
jdbvos
Berichten: 10556
Lid geworden op: 22 apr 2006 16:17
Locatie: Groningen
Contacteer:

Re: Even voorstellen en een brandende vraag/verzoek! :)

Bericht door jdbvos »

met de hamer die er naast hang
Het was een hamerachtig 'iets' wat bij wet (!) NERGENS ANDERS voor gebruikt mag kunnen worden.
Maar het moest wél een hamerfunctie hebben...daarom was het vaak een kort stukkie rond (of een kogel) gelast op een lang stukkie rond en met een aangelaste ketting vast zat naast de pen waarvoor hij diende...
Op flink oude schepen was dat kettinkje doorgerot, en was het even rondkijken waar hij was.... Dan kwamen de grapjes vanzelf waarvoor zo'n lang stukkie rond voor gebruikt had kunnen worden... :lol: :lol: :lol:

En die belsignalen bij ankeren...ja zo ging dat... Ik meende dat je belsignaal gaf bij de witte schalmen (10 vaam, toch ?). Als de boots met de bel blééf rinkelen wassie door de rem gelopen, en zou er theoretisch een rukkie gegeven worden op de sluitpen... Mijn ervaring is echter, dat je een verfromfraaide kettingbak had met een uitgescheurd gedeelte waar de sluitpen had gezeten. De laatste keer was op de Oceanic, ergens tussen LasPalmas en Montevideo dat na een nosedive in een zeetje een vreemd gerommel door het schip ging, en een wolkje vanaf de bak opsteeg. Bij de harde Beng die daarop volgde sprak de ouwe de profetische woorden "...en zó verlies je nou een anker..."
Ik heb nog met een stukkie vetkrijt een X op de brugvleugel gezet, dan konden we wanneer we tijd en gelegenheid hadden in Montevideo dáár ff een dregje uitgooien om te zoeken....


Nog effe trug naar de luiken... Op pa's Democraat was een variant van de op de binnenvaart gehanteerde "Friese kap".Ik ken het dan ook alleen van dat schip, en kan me vaag herinneren het ook wel gezien te hebben bij andere vooroorlogse kusters
luikenkap oud.jpg
luikenkap oud.jpg (44.92 KiB) 4961 keer bekeken
Daarna kwam de lang gebleven type EllebogenMcGreggor ( :lol: ) ofwel de gebruikelijke luikenkap...
luikenkap later.jpg
luikenkap later.jpg (24.66 KiB) 4961 keer bekeken
Pas daarna kwamen de pontonluiken...al een hele verbetering, maar toch nog net niet 'je dát'...
luikenkap pontons.jpg
luikenkap pontons.jpg (24.88 KiB) 4961 keer bekeken
Nog later de kleinere pontonluiken, die je met zo'n speciaal dekkraantje handelde...
McGreggor kwam met z'n wielsysteem en afsluitkeggen die vaak opgelast moesten worden, en dat zie je nu nóg veel...
Ikzelf vond de hydraulische luiken van TE mooier, maar ik weet dat de stuurlui en de dekdienst ze niet prettig vonden "wát, als zo'n leiding barst en ik zit ertussen ?" hoorde je ze denken... Ikzelf heb daar nooit iets over meegemaakt, maar heb wel horrorstories gehoord....
Maar ja...horrorstories hoorde je ook over McGreggorluiken waar iemand "in de garage" tussen de luiken door probeerde te lopen om een kegje 'in positie' te drukken

De zgn borstelschepen, die 3e generatie dozenboten, hadden helemaal geen luiken meer; alleen maar flinke lenspompen op de ruimen....
Zouden die nieuwe Maerskboten dat ook nog hebben ???
Oost, west...ook best
Gebruikersavatar
Otter
Berichten: 554
Lid geworden op: 26 nov 2010 17:31

Re: Even voorstellen en een brandende vraag/verzoek! :)

Bericht door Otter »

Laats nog op een pakjesboot geweest van 160 m maar die had nog grote luiken over de helebreedte van het schip.
Wie onder weg is, vorderd
Sparks316
Berichten: 501
Lid geworden op: 23 aug 2018 10:25
Locatie: Oss

Re: Even voorstellen en een brandende vraag/verzoek! :)

Bericht door Sparks316 »

Luiken... daar had je nou op tankers h-e-l-e-m-a-a-l geen last van :mrgreen:
Louis
Klaas Buytenwegh
Berichten: 849
Lid geworden op: 30 jul 2018 20:31

Re: Even voorstellen en een brandende vraag/verzoek! :)

Bericht door Klaas Buytenwegh »

Laat ik nou toevallig in oudere berichten, van ene Mario Da Silva, iets gelezen hebben over een ruim op een K tanker van Shell. :lol: :lol:

Klaas


Plaats reactie